ÖSYS’den YKS’ye üniversite maratonu, 94 yıllık arayış

Cumhuriyetin ilk yıllarından bugüne, üniversiteye öğrenci seçme sistemi dönemin ihtiyaçları doğrultusunda uğradığı değişimlerle bugünlere geldi. 1960’lı yıllara gelinceye kadar lise mezunlarının sayısı az olduğu için pek çok fakülte, başvuran mezunların tamamını sınavsız kabul etti. Zaman içinde kontenjanlarını aşan bir taleple karşılaşan fakülteler, seçme için başvuru sırasını dikkate alıp, ihtiyaç kadar adayı kabul ettikten sonra kayıtlarını durdurdu. Aradan geçen yıllarda lise mezunlarının artmasıyla bazı fakülteler kendi amaçlarına uygun giriş sınavları düzenlemeye başlarken, öğrenciler sınavlara girebilmek için farklı şehirlere gitmek zorunda kaldı.

Üniversitelerarası Kurul, 1974 yılında üniversiteye giriş sınavlarının tek merkezden yapılmasına karar verdi. O yıllarda Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı (ÖSYS) adıyla düzenlenen seçme sistemi, 1974 ve 1975 yıllarında aynı gün sabah ve öğleden sonra olmak üzere iki oturumda, 1976-1980 yıllarında ise aynı günde ve bir oturumda uygulandı. 

Sınav, 1981 yılından itibaren ise iki basamaklı hâle getirildi. İlk basamağı oluşturan Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) nisan, ikinci basamağı oluşturan Öğrenci Yerleştirme Sınavı (ÖYS) ise haziran ayı içinde yapıldı. 
ÖSS ve ÖYS olarak iki basamaklı gerçekleştirilen sınav, 1999 yılından itibaren ÖSS adı altında tek basamaklı hâle getirildi. Üniversiteye girişte 2010 yılından itibaren ise iki aşamalı yeni bir sisteme geçildi. Yeni ismi olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS) ile adayların yükseköğretime geçiş için yeterliliği ölçüldü. Lisans Yerleştirme Sınavları (LYS) adı altında gerçekleştirilen ikinci aşamada ise açıköğretim dışındaki örgün lisans programlarına yerleştirmede esas alınacak başarı puanı belirlendi. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talebi üzerine yeni sistem, 12 Ekim’de Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç tarafından kamuoyuyla paylaşıldı. Sınavın yeni adı YKS oldu. İki oturumdan oluşacak yeni sistemde ilk olarak “Temel Yetenek Testi” (TYT) adı altında, sadece Türkçe ve Matematik derslerinden sorular sorulacak. Öğleden sonraki ikinci oturumda da YKS yapılacak. Yabancı dil sınavı ise aynı hafta sonu pazar günü tek oturumda tamamlanacak.