Osmanlı bilimi çağının 500 yıl önündeydi
Türklerin, sekizinci asırda müslümânlarla tanışıp, içlerinden kısmen müslümânlığı kabûl edenlerin bulunması, ama 10. asırda topluca İslâmiyeti kabûlü, netîce îtibâriyle târihteki birçok hâdiseye yön vermesi bakımından çok önemli bir hâdisedir. "Hâkânî Türkleri" adını taşıyan ve Türk an'anesine göre kurulan "Karahânlı Devleti", 10. asırda İslâmiyeti kabûlüyle, ilk İslâmî-Türk eserleri meydâna getirmeye başladılar. İlk Müslümân-Türk Devleti olan Karahânlıların, bilime ve bilim adamlarına verdikleri değeri bir nebze ele almaya çalışalım: Karahânlı hükümdârlarının ilme hayrânlığı, âlimlere hürmetkârlığı ve onları korumaları netîcesinde Türkistân, Mâverâünnehir şehirleri birer medeniyet ve kültür beşiği hâline geldi. Karahânlılar zamânında, büyük İslâm hukûkçu ve âlimleri yetişti. Bunlardan bâzıları şunlardır: Burhâneddîn Merğînânî, Şemsül-Eimme Serahsî, Şemsül-Eimme Hulvânî, Ebû Zeyd Debbûsî, Fahrül-İslâm Pezdevî, es-Sadrüş-şehîd, Melikül-Ulemâ Kâsânî [Kâşânî], Ömer Nesefî, Sirâcüddîn Ûşî. Doğu Karahânlılar devrinde, Balasagunlu Yûsuf Hâs Hâcib, "Kutadgu Bilig"; Kaşgârlı Mahmûd, "Dîvânü Lugâti't-Türk"; İmâm Ebü'l-Fütûh Abdülğafûr, "Târih-i Kaşgâr" adı ile, Türk dili, edebiyâtı, kültürü ve târihi için çok mühim eserler yazdılar. "Şâh-i Türkistan" denilen Ahmed Yesevî hazretleri, İslâm dîninin göçebe Türkler arasında yayılmasına hizmet etmiş olup bugün bile, Rusya, Bulgaristan, Çin ve İrân'daki Türklerin Türklüklerini ve İslâmlıklarını muhâfaza etmelerinde onun büyük tesîri vardır. Türk hat sanatı Karahânlılar ile başlamıştır. "Kûfî", "sülüs", "celî" gibi yazı türleriyle Kur'ân-ı kerîm ve hadîs kitapları i'tinâ ile yazılıp saklanmıştır. OSMANLI BİLİM VE TEKNOLOJİSİ Târih boyunca kurulan 117 Türk Devleti'nden en büyüğü, en uzun ömürlüsü, İslâmiyete en büyük hizmet yapanı olan Osmânlı Devleti hakkında da birkaç kelime söyliyelim. Hergün, Osmanlı Bilim ve Teknolojisi ile ilgili yeni keşifler ortaya çıkmaktadır. Şimdi burada bir misâl zikredelim: "İnternet"te, "Osmanlı Bilimi, Çağının 500 Yıl Önündeymiş" şeklinde bir haber var. Bu haberi kısaca özetliyelim: [Geniş bilgi için bakınız: www.e-turkiye.gen.tr] "Pergelle gelişigüzel çizildiği sanılan Osmanlı çinilerinin, aslında günümüzde yeni uygulanan bir teknikle çizildikleri ortaya çıktı. Dünyânın en saygın eğitim kurumlarından biri olan Amerikan Harvard Üniversitesi uzmanlarının yaptığı bir araştırma, Avrupalı bilim adamlarının 1970'lerde geliştirdiği ve şu anda uçak sanâyiinde kullanılan matematik formüllerini, Müslümân sanatçıların 15'inci yüzyılda geliştirdiğini ortaya çıkardı. Avrupa Uzay Ajansı fizikçilerinden [Prof. Dr.] Peter Lu, araştırmasında, Bursa ve Erzincan'da Osmânlı sanatçılarının 15'inci yüzyıl câmi süslemelerini inceledi. Sanatçılar, seramik ve çinilerde, üçgen, kare gibi temel geometrik şekilleri kullanarak, kendini tekrar etmeyen ve sonsuza kadar giden karmaşık şekiller kullanıyorlardı. Bilim adamları, bugüne kadar, bu şekillerin cetvel ve pergelle "gelişigüzel" çizildiğine inanıyorlardı. Ancak Prof. Dr. Peter Lu, bu süslemelerin bu kadar basît olmadığını ve Avrupa'da 1970'e kadar bilinmeyen karmaşık bir yöntemle çizildiğini ortaya çıkardı. Peter Lu, süslemelere örnek olarak Bursa ve Erzincan'daki câmileri gösterdi. Prof. Lu, Amerikan "Science" dergisinde yayınlanan araştırmasında: "Süslemeler, bugüne kadar üstünde durmadığımız İslam kültürünün aslında düşündüğümüzden daha ileri seviyede olduğunun bir göstergesi" diye yazdı." "PENROSE" YÖNTEMİ Çini ve seramiklerdeki şekiller, Avrupa'da 1970'te Oxford Üniversitesi matematikçisi Roger Penrose tarafından geliştirilen "Penrose" yöntemiyle benzerlik gösteriyor. Penrose Çizimi, modern matematikte bir düzlemde kendini tekrâr etmeyen şekilleri inceleyen "Kuasikristal Geometri"nin en büyük örneği olarak gösteriliyor. Penrose, bugün, uçakların dış kaplamasında mühendislerin en çok başvurdukları bir yöntemdir.