Emeklilikte yaşa takılanlar erken emekli edilecek mi?

A -
A +
“Erken emeklilik olacak mı?” “Emeklilikte yaş şartı aranmayacak mı?” “Yaşa takılanlar erken emekli olacak mı?”… Bu sorular ile benzeri sorular okuyucularımızın en çok sormakta olduğu  soruların başında gelmektedir. Kısaca “EYT” olarak kendilerini tarif eden, emeklilikle ilgili tüm şartları yerine getirmesine rağmen yaşa takılanlar haklı olarak sürekli yakınmaktadır. 1999 Marmara depremi esnasında yürürlüğe konulan kanun ile yaşa takılanlar da âdeta bu depreme maruz kalmış gibi oldular... "Peki erken emeklilik mümkün mü?" sorusunun cevabını birlikte arayalım...   SGK erken emeklilik yükünü kaldırabilir mi?   "Erken emeklilik yasası çıksın mı?" diye bana soracak olursanız, emeklilikte yaşa takılan biri olarak sizden daha çok isterim. Ancak gerçekçi olmak gerekirse mevcut verilerle maalesef biraz zor görünüyor. Keza 29 yıllık çalışma ve sosyal güvenlik alanındaki eğitimim-geçmişte Bakanlıkta yapmış olduğumuz komisyon çalışmaları-mesleki tecrübelerim ve emeklilikle ilgili çok sayıda eser ve makale yazan bir uzman olarak diyorum ki; Erken emeklilik mevcut verilere göre maalesef şimdilik hayal gibi. Neden mi? Primli sosyal güvenlik sistemi aktüerya denilen bilimsel dengelere göre sürdürülebilmektedir. Daha basit bir anlatımla her bir kişinin emekli olabilmesi için belirli sayıda çalışanın olması gerekmektedir. Buna aktif/pasif dengesi diyoruz. Peki sistemin sürdürülebilirliği için bu dengenin nasıl olması gerekir? Her emekli için en az 4 çalışanın olması gerekir. Şu andaki durum nasıl? Sosyal güvenlik reformları, SGK ile ilgili çok sayıda yapılan tüm düzenlemeler, verilen çok sayıda devlet teşviklerinin amacı bu dengeyi sürdürülebilir hâle getirmek… Ancak tüm çabalara rağmen durum şimdilik iç açıcı değil. İstatistiklere bakıldığında hâlen 1,91 çalışanın 1 emekliyi finanse etmekte olduğu görülmektedir. Yani tüm olağanüstü çaba ve gayretlere rağmen emekli başına 2 çalışanı bile hâlâ yakalayamadık. Nüfusun yaşlanma süreci de göz önünde bulundurulduğunda bu konuda ümit daha da azalıyor.   Şu andaki EYT şanslı, çocuklar 27 yıl yaşa takılacak!   Şu andaki çocuklarımızı düşünelim. Bunların 18 yaşına geldiklerinde hemen işe başladıklarını varsayalım. SSK’dan emekli olmaları için gereken 20 yılı (7200 günü) aralıksız çalıştıklarında gerekli prim gün sayısını doldurmuş olacaklardır. Örneğin 6 yaşındaki bir çocuğunuz işçi olarak 18 yaşında çalışmaya başlarsa; 20 yıl çalışması hâlinde 7200 gün prim ve 65 yaşında emekli olacaktır. Bu durumda 38 yaşında yaşa takılacak. Yarın bu çocuk  3-5 yıl değil tam 27 yıl yaşın dolmasını bekleyecek... Doğal olarak önümüzdeki süreçte her daim yaşa takılmalar olacaktır. Sadece bizim nesil değil gelecek nesiller de… Bu durum sadece ülkemize mahsus değil, birçok ülkede hâlâ emeklilik yaşının 70’lere bile yükseltilmesinden söz edilmektedir.   Erken emeklilik olsa ne olacak mı?   Özetle erken emeklilik olsa sistem yeniden sürdürülemez hâle gelebilir. Reformla düzeltilmeye çalışılan aktüaryal denge tümden bozulabilir. Yaşa takılanlardan biri olarak ben de "keşke erken emekli olabilsem" diye candan temenni ediyorum. Amma ve lakin konunun uzmanı olarak mevcut aktüaryal tabloya baktığımda şimdilik erken emekliliğin biraz zor olduğunu söyleyebilirim. Ancak yine de ümitvar olacağız. Herkese sağlıklı emeklilikler diliyorum...               *** “Başarı her gün uygulanan birkaç basit disiplinden fazlası değildir.” JİM ROHN       “BAŞIN DÜŞERSE DARA, İSA KARAKAŞ’I ARA”   Boşanmış kadınlara maaş var mı?   "İsa Bey, devletimin benim gibi boşanmış kadınlar için bir yardımı var mı, ben memleketimde gidip soramıyorum çekiniyorum, beni haberdar eder misiniz bu konuda bilginize ihtiyacım var." H.H. Hanım, eşi vefat etmiş sosyal güvencesi olmayan kadınlara devlet tarafından verilen karşılıksız yardım bulunmaktadır. Bu konuyu önceki yazılarımızda sizlerle paylaştık. Ancak eşi ölmeyen dul kadınlara şimdilik böyle bir yardım bulunmamaktadır. Aslında son derece zaruri bir yardım. İnşallah bu yazımızı okuyan özelikle kadın hakları konusunda son derece duyarlı olan kadın bakanımız Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sayın Fatma Betül Kaya, sizin gibi mağdur ve muhtaç kadınların bu isteğini gündemlerine alırlar. Bu konuda devlet yardımı çıkarsa yine herkesten önce sizlere duyuracağız.               *** "İşsizlik ödeneği alırken yevmiyeli çalışanlar ne yapmalı?" Celal Yılmaz Celal Bey, İŞ-KUR’dan işsizlik ödeneği alanların çalışmaması gerekmektedir. Dolayısıyla bu ödeneği alırken bir gün yevmiyeli çalışılması hâlinde dahi işe başlanan tarihi takip eden günden başlayarak 15 gün içinde en yakın İŞ-KUR birimine bu durumun yazılı olarak bildirilmesi zorunludur.               *** "Doğum nedeniyle kıdem tazminatı alabilir miyim?" Güldenay Özdemir Güldenay Hanım, kıdem tazminatı, kanunda sayılan sınırlı hâllerde ödenmektedir. Kadın işçinin evlenmesi nedeni ile evlenme tarihi itibariyle 1 yıl içinde başvurması şartıyla ödenmesi kanunda öngörülmüştür. Ancak doğum ya da çocuk bakımı nedeniyle istifa edilmesi hâlinde kıdem tazminatı alınması söz konusu değildir.   Sigortasız gösterilen günlerin tespiti nasıl yapılır?   "İsa Bey, sigorta girişim 01/01/1995, doğum tarihim 20/12/1970'dir. 1987 yılında beyaz eşya dükkânında 3 ay çalıştım fakat sigortalı gösterilmemişim. Dükkân sahibi hâlâ yaşıyor, sigorta başlangıcını mahkeme kararıyla 1987 yılına çekebilir miyim?" Mithat Kısaboyun  Mithat Bey, maalesef çok geç kalmışsınız. Açılacak davaya "hizmet tespit davası" diyoruz. Bu davanın (çalışmadan kurumun haberi yoksa) hizmetlerin geçtiği yılın sonundan itibaren 5 yıl içerisinde açılması gerekiyor. Siz de bu hak düşürücü süreyi kaçırdığınızdan mahkeme hakkınız kalmamıştır.               *** "Kötü insan, başkasının üzüntüsünden mutlu olandır.” S.ŞİRAZİ
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.