Bedelli askerlikte; kıdem, izin, işsizlik maaşı, SGK ve diğer sorulara net cevaplar
21 Temmuz 2018 02:00
Bedelli askerlik, seçim vaatleri arasında bulunuyordu. Bedelli askerlik ile ilgili kanun teklifinin 18 Temmuz 2018 günü TBMM’ye gönderilmesi ile bu düzenlemenin yürürlüğe gireceği kesin bir hâl almış oldu.
Buna göre 31 Aralık 1993 tarihinden (bu tarih dâhil) önce doğan yükümlülerin, bedel ödemek ve 28 günlük temel askerlik eğitimine tabi tutulmak suretiyle askerlik hizmetini yerine getirmiş sayılmaları amaçlanmaktadır. Ödenecek bedelin ise 15 Bin TL olacağı hususu yetkililerce kamuoyu ile paylaşılmıştır. Hâl böyle iken bedelli askerliği düşünen çalışanlardan kimi bunu fırsata çevirerek kıdem tazminatı, işsizlik maaşı alıp alamayacaklarını; kimi çalışanlar ise izin ve SGK uygulamaları ile ilgili gazetemizi ve sosyal medya hesaplarımızı yoğun bir soru bombardımanına tuttu. Tüm okuyucularımızın sorularına net cevap olması babında bu yazıyı kaleme aldık...
28 günlük fiilî askerlik hizmeti kıdem tazminatı alınması için avantaj
İş hukukumuzda genel olarak istifa eden çalışanlara kıdem tazminatı ödenmemesi esastır. Ancak muvazzaf askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılan ve en az bir yıllık çalışması bulunan işçilerin kıdem tazminatı alma hakları bulunmaktadır.
Bedelli askerlik yapanların kıdem tazminatına hak kazanmaları için mutlaka fiilî olarak askerlik yapmaları şarttır. Fiilî olarak bir gün bile askerlik yapmayanlar askerlik nedeniyle kıdem tazminatına hak kazanamaz.
Yargıtay’a göre mecburen işten ayrılmak şart
Yargıtay, konuyla ilgili olarak vermiş olduğu kararlarında; iş hukukunda tanınan bu hakkın fiilen askerlik yapmak için mecburen iş yerinden ayrılmak zorunda olanlara yönelik olması karşısında askerlik yükümlülüğünü yerine getirmek yerine bedelini ödeyerek bu yükümlülükten kurtulan işçi askerlik nedeniyle tanınan haktan yararlanamayacağına hükmetmiştir.
Dolayısıyla askerlik için fiilî olarak işten ayrılmak şarttır. Bu nedenle 28 gün fiilî bedelli askerlik görevi nedeniyle işten ayrılanlar kıdem tazminatına hak kazanma avantajına sahip olacaktır.
Bedelli askerlik nedeniyle işsizlik maaşı alınabilir mi?
Bedelli askerliği düşünen okuyucularımız işsizlik maaşı alıp alamayacaklarını sormaktadır. Hemen cevaplayalım. Bedelli askerlik görevini bitirmiş olanlar şartların varlığı hâlinde bedelli askerlik süresinin bitiminden itibaren işsizlik ödeneğine hak kazanacaktır.
Askere gidenlerin işten ayrılma belgelerinde işten çıkış nedeni olarak askerlik kodunun işaretlenmesi gerekmektedir. SGK’ya verilen bu belge, SGK tarafından aynı zamanda İŞKUR’a gönderilmektedir.
Askere gidenlerin işten ayrılma belgelerinde işten çıkış nedeni olarak askerlik kodunun işaretlenmesi gerekmektedir. SGK’ya verilen bu belge, SGK tarafından aynı zamanda İŞKUR’a gönderilmektedir.
28 günlük askerlik nedeni ile 300 güne kadar işsizlik maaşı avantajı
İŞKUR'da, işten çıkma nedeni askerlik olanların son 3 yıl içinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekmektedir. İş sözleşmesinin sona erdiği tarihten önceki son 3 yıl içinde;
- 600-899 gün sigortalı olanlara 180 gün,
- 900-1079 gün sigortalı olanlara 240 gün ve
- 1080 gün sigortalı olanlara 300 gün süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.
Askerlik nedeniyle yapılan fesihlerde askerliğin bitmiş olması şarttır. Bu nedenle askere gitmeden önce İŞKUR tarafından ödeme yapılmaz. Ancak sigortalı işsizlere askere gideceği tarih daha önce bildirilmiş olmasına rağmen sağlık veya ilgilinin istek ve kusurundan kaynaklanmayan diğer nedenlerle askerlik şube başkanlıkları tarafından askere gidiş tarihinin 3 aydan daha fazla bir süreyle ertelenmesi hâlinde askere gitmeden önce İŞKUR ödeme yapmaktadır.
İşverenlerin bedelli askerlik için ücretsiz izin vermesi zorunlu mu?
Mevcut düzenlemelerde kamu kesimi açısından bakıldığından bedelli askerlik görevinin yapılabilmesi için kamu görevlileri açısından herhangi bir sıkıntı bulunmamaktadır.
Özel kesim işverenleri açısından bakıldığında askerlik nedeniyle ücretsiz izin verilmesi zorunluluğu ile ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır. Tamamen işverenin inisiyatifine bağlı olarak ücretsiz izin verilmesi mümkündür. İşvereninin ücretsiz izin vermesinin herhangi bir yasal engel ve dezavantajı bulunmamaktadır. Hatta bedelli askerlik yapılan ücretsiz izin süresi işçinin kıdem süresinden bile sayılmamaktadır.
Nitekim hükûmet yetkililerince bedelli askerlik süresince tüm çalışanların izinli sayılmalarına yönelik düzenleme yapılacağı belirtilmiştir.
Bedelli askerlik nedeniyle Bağ-Kur’luluk sona erdirilmeli mi?
Esnaf-sanatkâr, şirket ortağı ve diğer iş yeri sahibi olması nedeniyle Bağ-Kur’lu olanların bedelli askerlik nedeniyle Bağ-Kur’luluk sigortalarını kesmeleri zorunlu değildir. Bu yönde herhangi bir işlem yapılmayacaktır. Sadece primlerin yatırılması yeterlidir.
Bedelli askerlikte SGK borçlanması olur mu?
Emeklilikte erkekler için askerlik borçlanması uygulanması büyük bir ehemmiyet arz etmektedir. Bedelli askerlik nedeniyle askerlik borçlanması yapılabilir. Bu konuda herhangi bir engel bulunmamaktadır. Sadece yapılacak askerlik borçlanması bedelli askerlik süresi ile sınırlı olacaktır.
***
“Dünyada sahip olduklarınız, öldüğünüzde başkalarının olacaktır. Ama kim olduğunuz sonsuza kadar sizin kalacaktır.” H. Dyke