Ayakta duramayanın namazı

 

Cevap: Bu konuda Ni'met-i islâm kitabında deniyor ki:

“Ayakta duramayan veya ayakta durunca, hastalığının uzayacağını çok zan eden hasta, namazını oturarak kılıp, rüku için bedenini biraz eğer. Sonra dikilip, sonra yere secde yapar. Kolayına geldiği gibi oturur. Diz çökmesi, bağdaş kurması, kaba etleri üzerine oturup kollarını dizlerinin etrafına halka yapması caizdir. Baş, diş, göz ağrısı hastalık sayılır. Düşmana görünmek korkusu da, özürdür. Ayakta olunca, abdesti bozulan da oturarak kılar. Bir şeye dayanarak ayakta durabilen, dayanarak kılar. Ayakta fazla duramayan, iftitah tekbirini ayakta alıp, ağrı hasıl olunca oturarak devam eder.

Yere secde yapmaktan aciz olan, ayakta okuyup, rüku ve secde için oturarak ima eder. Oturup rüku için biraz, secde için daha çok eğilir. Bedenini eğemeyen, başını eğer. Bir şey üzerine secde etmesi lazım değildir. Bir şey üzerine secde ederse, secde için, rükudan fazla eğilmiş ise, namazı sahih olursa da, mekruhtur. Dayanarak oturmak mümkün iken, yatarak ima caiz olmaz.

Peygamber Efendimiz, bir hastanın, önüne yastık koyup, yastık üzerine secde ettiğini görerek, yastığı alıp atmış. Hasta, önüne tahta koymuş. Onu da atmış ve;

(Muktedir isen, yer üzerinde yani alnını toprağa koyarak kıl! Buna gücün yetmezse, ima et ve secde için, rükudan daha çok eğil!) buyurmuştur.” Bahr-ür-râıkda bildirildiği üzere, Âli İmrân sûresinin 191. âyet-i kerimesi mealen; (Namazı, gücü yeten ayakta kılar. Aciz olan oturarak kılar. Bundan da aciz olan, yatarak kılar) demektedir. İmrân bin Husayn hasta olunca, Resûlullah Efendimiz buna;

(Ayakta kıl! Gücün yetmezse, oturarak kıl! Buna da kudretin olmazsa, yan veya sırt üstü yatarak kıl!) buyurdu.

Görülüyor ki, ayakta duramayan hasta, oturarak kılar. Oturamayan, yatarak kılar. Herhangi bir şekilde oturamayan, yatarak kılar. Yerde oturabilen hastanın ve otobüste, tayyarede, uçakta gidenin, koltukta, sandalyede ayakları sarkıtarak kılması caiz değildir. Cemaate gidince ayakta kılamayan, evinde ayakta kılar.

           ***

Cevap: Miftâh-ul Cennet kitabında; “Kıbleye dönemeyen hasta, kolayına gelen cihete doğru kılar” denmektedir.