Namazlardan sonra duâyı sessiz etmeli

 

Mehmed Zeynî Efendi 87. Osmanlı Şeyhülislâmıdır. 1078'de (m. 1667) İstanbul'da doğdu. Medrese tahsili sırasında Şeyhülislâm Ebezâde Ab­dullah Efendi'ye damat oldu. Çeşitli medreselerde müderrislik, kadılık, Anadolu ve Rumeli Kadıaskerliği yaptı. Nihayet Şeyhülislâmlığa getirildi. 1164 (m. 1751) vefat etti. Bir dersinde buyurdu ki:

Namazın âdâbı şunlardır: Yalnız kılmış olan veya imamla kılan kimse, selâmın akabinde, (Allahümme entesselâmü ve minkes-selâmü tebârekte yâ zel-celâli vel-ikrâm) demek. Bundan sonra, üç kere (Estagfirullahel'azîm ellezî lâ ilâhe illâ hüv elhayyelkayyûme ve etûbü ileyh) demek. Bundan sonra, (Âyetel-kürsî) okumak. Otuzüç kere (Sübhânallah) demek. Otuzüç kere (Elhamdülillah) demek. Otuzüç kere (Allahü ekber) demek. Bir kere (Lâilâheillallahü vahdehû lâ şerîkeleh lehül mülkü ve lehülhamdü ve hüve alâ külli şey'in kadîr) demek.

Kolları ileri uzatıp, ellerini duânın kıblesi olan Arş'a açıp, hulûs üzere duâ etmek. Cemaat ile ise, duâyı beklemek. Duâ sonunda (âmîn) demek. Duânın hitâmında elini yüzüne sürmek. Sonra, her birinde Besmele çekerek, onbir (İhlâs-ı şerif) okumak hadis-i şerifte bildirilmiştir. Sonra birer (Kul'e'ûzü) okumak ve 67 (Estagfirullah) diyerek yetmişe tamamlamak, on kere (Sübhânallah ve bî-hamdihi sübhânallahil'azîm) demek. Sonra (Sübhâne Rabbike) âyetini okumaktır. Fakat duâ, uyanık kalp ile ve sessiz yapılmalıdır. Duâyı yalnız namazlardan sonra veya belli zamanlarda yapmak ve belli şeyleri ezberleyip, şiir okur gibi duâ etmek mekruhtur.

Duâ bitince, elleri yüze sürmek sünnettir. Resûlullah, tavâfta, yemekten sonra ve yatarken de duâ ederdi. Bu duâlarında kolları ileri uzatmaz ve ellerini yüzüne sürmezdi. Duânın ve her zikrin sessiz olması eftaldir. Cemaatin imam ile birlikte, sessizce duâ etmeleri eftaldir. Ayrı ayrı duâ yapmaları ve duâ etmeden kalkıp gitmeleri de câizdir. Son sünneti olan namazlarda, selâm verince imamın oturması mekruhtur. Sağa, sola veya biraz geriye çekilip hemen son sünneti kılması lâzımdır. Yâhut, hemen gidip evinde kılar. Cemaat ve yalnız kılan, oturduğu yerde kalıp duâlarını okuyabilir. Yâhut oturduğu yerde, sağda, solda veya geriye çekilerek son sünneti kılması da câizdir.

Son sünneti olmayan namazlarda, imamın, oturduğu yerde kıbleye karşı kalması mekruhtur, bid'attir. Kalkıp gitmesi veya cemaate dönmesi yâhut sağa, sola dönüp oturması lâzımdır.