ATASÖZÜ

ATASÖZÜ   Gel denilen yere gitmeye ar eyleme; gelme denilen yere gidip yerini dar eyleme...     Ekmek ile kırmızı ışık arasındaki fark!   “Bir toplumu bir arada tutan şey nedir?” dediğimizde sosyolojinin en temel konularından birine parmak basmış olur muyuz? Sosyologlar bu konuda ne demişler peki? Bir toplumu fertlerin toplamından farklı kılan şey, toplumsal dayanışma ve kolektif şuurdur. Yani fert fert herkesin başarısı kendinedir ama toplum olarak fertlerin bir arada ortaklaşa neyi başarıp başaramadıkları çok daha önemli değil midir? Toplum zenginiyle-fakiriyle, cömerdiyle-cimrisiyle, hırlısıyla-hırsızıyla, merhametlisiyle-vicdansızıyla bir bütündür. Ve toplumda iyiye güzele doğru bir mücadele amaçlanmaktadır. Bu mücadelede aslında ortaya çıkartılan bürokratik yapılanma toplumun eşitsizlik durumunda meydana çıkabilecek olan hukuksuzluğu dengelemek içindir. Yani güçlü olanın güçsüz olanı ezmemesi, ötelememesi dışlamaması ve sonuçta mağdur etmemesi için toplumda bir kurumsallık oluşturur bürokrasi… Toplumsal bütünleşme konusunda günümüze kadar gelen tartışmalara baktığımızda, sosyal bütünleşmenin çok uzun yıllara yayılan uzun bir süreç olduğunu görüyoruz. Toplumların medeniyete doğru evrilmesini de fertlerin toplam eğitim ve medeniyet seviyesinin oranına göre uzun ve kısa bir süreç yaşadığını da söyleyebiliriz. Bu konuda inançların toplumdaki etkisini de asla göz ardı edemeyiz. Kanunların ve yasaların toplumda huzur ve sükûnu elde etmek adına tek başına yetersiz olacağını hemen bütün sosyologlar kabul etmektedir. Diğer bir bakış açısından değerlendirildiğinde de “Bir toplumun kültürü ve görgü kurallarını da içeren kültürel yapısı bir arada tutunmanın nedenini değil, en önemli sonucunu oluşturmaktadır.” Toplumsal sözleşmeler kanunlarla birlikte gelenek ve göreneklere örf ve âdetlere de uygun olduğunda toplumsal uzlaşma ve dayanışma maksimum seviyeye çıkmaktadır. Bu konuda bir örnek vermek gerekirse toplumda trafik kurallarına uymak konusundaki hassasiyet ile yere düşmüş bir ekmeğe basmamak için dikkat etmeye gösterilen hassasiyeti kıyaslayabilirsiniz. Toplum ekmeğe basmamak konusunda bir inanç birlikteliği yakalamıştır. Ama henüz aynı hassasiyet kırmızı ışıkta durmak konusunda sağlanmış değildir. Bu örneklere göre toplumun daha çok hamasi konularda ortak kültüre sahip olması sevindirici bir gelişme olmakla birlikte aynı hassasiyetin kanunlara ve kurallara göre de yüksek seviyelere çıkması toplumdaki huzur ve sükûn için en az hamaset kadar önemlidir.              Servet Hazır-Samsun       ŞİİR                Beğenmez   Tanırım, sevgiden uzak bir insan, Kötüyü çirkini zaten beğenmez. Bir mendili var ki sahi kaputtan, Burnunu silmeye saten beğenmez.   Kemer yok pantolon düşer belinden, Sevmedim kelimesi düşmez dilinden, Atletine baksan renkli tirilden Parçacıya gitse keten beğenmez.   Sırtındaki gömlek üç beş yamalı, Kırmızı üstüne mavi damalı, Böylesine bilmem ki ne demeli, Ütülü kolalı mintan beğenmez.   Herkese bir kusur bulur temelli, Kendi kusuru yok kendince, belli. Radyoyu komşudan dinler zavallı, Program beğenmez bülten beğenmez.   Götürüp gezdirsem görse dört yanı, Kayseri, Sivas’ı Erzurum Van’ı, Bu sefil görmezken rüyada hanı, Korkarım Dedeman Hilton beğenmez.                           H. Recep Çalkaner       ESKİMEZ KELİMELER   MÜSAMAHA: Arapça isim olup cömert ve eli açık anlamındaki semahat kelimesinin çoğulu olan müsâmahat kelimesinden dilimizde kullanıma girmiş bir kelimedir. Görmezliğe gelme, göz yumma, hoş görme; diğer bir anlam olarak da aldırış etmeme ve savsaklama anlamlarına gelmektedir. Kişisel müsamaha karşıdakinin durumuna göre merhamet anlamında bazen kabul görse de kurumsal anlamda müsamahaya göz yummak asla kabul edilemez durumdur.   MÜPTEZEL: Sıfat olup saygınlığını yitirmiş, bayağılaşmış veya çokluğu dolayısıyla değerini yitiren, değersiz anlamlarına gelen bir kelimedir. Arapça isim olan "bezl" kelimesinden türemiştir. Bezl, bir şeyin pek çok olup çokluğundan dolayı hor kullanılması, değer verilmemesi; ayağa düşme anlamlarına gelmektedir. Müptezel olma durumu da saygınlığını bu derece yitirmiş kimse için tanımlanan durumdur.