Sandıktan kaos çıktı: Irak'ta seçim bitti, ince hesaplar başladı
DÜNYA Haberleri
Irak'ta erken genel seçimleri Sadr Grubu'nun kazanmasının ardından Şii Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amirî ile birlikte "Direniş Grubu" sonucu kabul etmediklerini açıkladı.
OSMAN SAĞIRLI
Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu, erken genel seçimlerin resmî olmayan sonuçlarına göre, Şii lider Mukteda es-Sadr'a bağlı Sadr Grubu’nun 73 sandalye elde ederek 329 sandalyeli Meclis’in birinci partisi olduğunu açıkladı. Eski Meclis Başkanı Muhammed Halbusi'nin Takadddüm Partisi ikinci, eski başbakanlardan Nuri el-Maliki'nin Kanun Devleti Koalisyonu ise üçüncü parti konumuna yerleşti. Kürt partiler ise Meclis’e 61 vekil gönderdi. Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 32, Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 15, Yeni Nesil Hareketi 9, Kürdistan İslami Parti 4 ve Adalet Partisi de bir sandalye elde etti.
2019’un sonlarında ve 2020'nin başlarında on binlerce aktivist ve gösterici Bağdat ve güney Irak’ta geniş reformlar ve yeni seçimler çağrısında bulunmak için sokaklara çıktı. Ülkenin güvenlik güçleri protestolara gerçek mermi ve göz yaşartıcı gazla müdahale ederek birkaç ay içinde 600’den fazla insanı öldürdü ve binlercesini de yaraladı. Seçim, yolsuzluk ve kötü yönetime karşı protesto amacıyla ülkenin gençlerinin önderlik ettiği bir halk ayaklanmasının katılımcılarını yatıştırmak için planlanandan aylar önce yapıldı. Ancak birçok seçmen seçimlere kayıtsız kaldı ve 2019 protestolarına katılan birçok aktivist bu defa da sandığa gidilmemesi için çaba gösterdi. Bu da sandığa yansıdı ve seçmenlerin yüzde 41’i oy kullandı.
SİYAH SARIKLI MİLLİYETÇİ
Seçimlerde 2003'ten bu yana olduğu gibi Irak'ın çoğunlukta olan Şii gruplarının sandıklardan galip çıkması bekleniyordu. Protestolar sırasında ölen yaklaşık 600 kişiden bazılarını öldürmekle suçlanan milislerle bağlantılı İran destekli partiler, 2018'deki son seçimden daha az sandalye kazanarak darbe aldı. 2018 seçimlerinin en büyük galibi olan Şii lider Mukteda es-Sadr, 73 sandalye kazandı. Siyah sarıklı milliyetçi lider olan Sadr da İran’a yakın, ancak siyasi etkisini alenen reddediyor. Sünni Meclis Başkanı Muhammed Halbusi’nin Takaddüm Koalisyonu 38 sandalye kazanarak Parlamento’daki en büyük ikinci koalisyon oldu. Maliki’nin Hukuk Devleti Koalisyonu 37 puanla üçüncü oldu.
18 YILDA 6 SEÇİM
Seçim, 2003’te ABD öncülüğündeki Irak işgalinin ardından Saddam Hüseyin’in devrilmesinden bu yana düzenlenen altıncı seçim oldu. Ülkenin en büyük demografisi olan genç Iraklılar oy kullanma konusunda belirgin bir isteksizlik vardı. Pek çoğu, sistemin reformlara karşı bağışık olduğu ve seçimlerin yalnızca Irak’ı on yıllardır rahatsız eden yolsuzluk ve kötü yönetimden sorumlu olan aynı yüzleri ve partileri geri getireceğine dair görüşlerini dile getirdi. Sorunlar ülkeyi çökmekte olan altyapı, artan yoksulluk ve artan işsizlik oranlarıyla baş başa bıraktı.
Irak kanunlarına göre en fazla sandalyeyi kazanan parti ülkenin bir sonraki başbakanını seçiyor, ancak rakip koalisyonlardan hiçbirinin net bir çoğunluk elde etmesi pek mümkün değil. Bu, bir konsensüs başbakanı seçmek ve yeni bir koalisyon hükûmeti üzerinde anlaşmaya varmak için arka oda müzakerelerini içeren uzun bir süreç gerektirecek. Irak’ta 2003’ten bu yana yapılan seçimleri, aylarca sürebilen ve hükûmet görevlerini baskın partiler arasında dağıtmaya yarayan uzun süreli müzakereler izledi. Bu seçimde de sonucun Irak’taki veya daha geniş bölgedeki güç dengesini önemli ölçüde değiştirmesi beklenmiyor. On sekiz yılda altı seçimin yapıldığı Irak’ta yeni cumhurbaşkanını da seçecek olan yeni parlamento, ciddi pazarlık ve müzakerelere sahne olacak gibi gözüküyor.
Seçimi kazanan Sadr Hareketi taraftarları sokaklarda kutlama yaptı. Hareketin lideri Mukteda es-Sadr "Bundan sonra halk, yolsuzluk olmadan yaşayacak" dedi.
İTİRAZ SÜRECİ BAŞLADI
Irak'ta İran'a yakınlığıyla bilinen Şii Fetih Koalisyonu lideri Hadi el-Amirî, seçim sonuçlarında oynandığını ileri sürerek kabul etmediklerini açıkladı. Ayrıca Şii "Direniş Grubu" adlı yapı da seçim sonuçlarını kabul etmediklerini duyurdu. Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu, erken genel seçimin sonuçlarına ilişkin itiraz sürecinin başladığını duyurdu. Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu Sözcüsü Cumane Gulayi, itirazların üç gün içerisinde yapılabileceğini belirtti. İtirazların ulusal ofise, valiliğe, komisyonun herhangi bir seçim dairesine, yetkili bölge ofisine veya doğrudan yargıya iletilebileceğini kaydeden Gulayi "Komisyon, Yargı Seçim Kurumunun taleplerine ve itirazlarla ilgili sorularına 7 iş gününü geçmeyen bir süre içerisinde cevap verecek" ifadelerini kullandı.
'da Takip Edin!
