Kavanoz kapağı karaborsada

Canan ERASLAN İSTANBUL- Geçtiğimiz yıl yaşanan döviz atağından sonra, fiyatı en fazla artan ürünlerden biri oldu salça. Fiyatı 1 ayda 2’ye katlandı. Üreticiler bunun  olarak “Bizim giderlerimiz dövize bağlı, döviz artışını fiyatlara yansıtmak durumundaydık” açıklaması yaptı. 830 gramlık salçanın fiyatının 4,50 TL’den 9,50 TL’ye kadar çıktığı dönemde dolar/TL 6,62 liraydı. Bugün dolar 5,70 TL’ye kadar indi ancak salça fiyatları bırakın ucuzlamayı, artmaya devam etti. Geçen yıl bir taraftan döviz bahanesiyle, diğer taraftan ürün yetersizliği sebebiyle artan fiyatlar sebebiyle sebze ve meyveye ulaşmakta zorlanan tüketici, bu yıl işini sıkı tuttu.

Sebze ve meyve fiyatları da ucuz olunca yemeklik salça, menemenlik domates, reçel, marmelat, sirke başta olmak üzere kışın kullanacağı gıda ürünlerinden önemli bir kısmını yaz aylarından yapmaya başlayan tüketiciler, bütün evleri üretim merkezine dönüştürdü. Bu da, cam kavanozların tek kullanımlık kapaklarına talebi patlattı. Ambalaj üreticisi firmalar talebin son döneme sıkışması sebebiyle talebe yetişmekte zorlanınca birçok perakende mağazasında ‘kavanoz kapağı kalmadı’ yazıları asılmaya başlandı. Tükenen kapaklar, bazı fırsatçıların ekmeğine yağ sürdü. Elinde geçmişten kalan kapak bulunan fırsatçılar, 2 hafta önce 15-20 kuruşla sattıkları kapakların tanesini 1-1,5 liraya satmaya başladı. Öte yandan 82’lik olması gereken kapağı bulamayanlar, 55 mm’lik kapak alınca konserveler patladı, hem emek hem sebze boşa gitti.
Ambalaj üreticisi şirketlerden Sarten’in CEO’su Zeki Sarıbekir, sebze ve meyve ucuz olunca evde konserve ve sebze-meyve konsantresi yapımının arttığını belirterek “Piyasada kısa süreli bir sıkıntı oluştu ama bu aşılmak üzere. Seçim atmosferi sebebiyle züccaciyeler baharda alım yapmadı, sıkıntının sebebi de zaten bu. Biz Sarten olarak haftada 5 milyon kapak veriyoruz. Zincir marketlerde bulunuyor” dedi.

Yılda 1 milyar kapak üretiliyor
Sarten Ambalaj CEO’su Zeki Sarıbekir, Türkiye’de yıllık 1 milyar adet kapak üretildiğini, evde yapılan konserve ve salçada kavanoz sayısının da 200 milyon civarında olduğunu tahmin ettiklerini söyledi. Gerek ambalajlardan biriktirilen, gerekse önceki yıllarda kullanılan cam kavanozların birkaç defa  kulllanıldığını, kapağın ise 1 kerelik olduğunu hatırlatan Sarıbekir “Geçen sene 100 milyon kapak satmıştık firma olarak. Bu sene sadece biz 200 milyon civarında kapak vermiş olacağız piyasaya. Dolumcular, yani üreticilerin talepleriyle birlikte 1 milyar adet rakamına ulaşıyor sektör” dedi. Kendi evinde dahi bu tarz hazırlık olduğunu söyleyen Sarıbekir “Sebze ve meyve ucuz. Tüketici yüksek hem düşük fiyattan kışlığını hazırlamış oldu. Kışın hormonlu ve tatsız domates yiyeceğine, ne olduğunu bildiği ürünü kendi eliyle hazırlıyor. Sağlıklı ürün tüketim alışkanlığı da talebi körükledi” dedi.

 Önümüzdeki hafta indirim yapacaklar
Seçim sebebiyle özellikle züccaciyelerin alımı ertelediğini, talebin ağustos-eylül dönemine sarkması sebebiyle fiyatta artış olduğunu dile getiren Zeki Sarıbekir “Dolumcuların talebi ile evde konserve yapan hanımların talebi aynı döneme denk geldi. Bireysel tüketim için zincir mağazalarda ürün var. Şimdi ‘kapak yok’ diye yazanlar, önümüzdeki hafta indirim yapmaya başlayacaklar” diyerek suni fiyatların geçici olduğunu vurguladı.

Domates 20 kuruş kapak 1,25 TL
Ağustos ayının sonlarında domates üretim bölgelerinde 20 kuruşa kadar düştü. Şehir merkezlerinde ise toptan alımlarda vatandaşlar 50 kuruşa kadar salçalık domates alabildi. 1 liraya patlıcan ve biber bulan da konserveye girişti. Fakat bu harekete kapak dayanmadı. Marketlerde kavanoz kapağı bitti, 15-20 kuruşluk kapaklar 1-1,5 liraya kadar çıktı. Domatesi 20-50 kuruşa alanlar, kapağına en az 1 lira ödemek durumunda kaldı. Üreticiler ise “Fırsatçılar haftaya indirim yapmak zorunda kalacak” dedi.

En çok yemeklik domates yapıldı
Ağustos ayında bollaşan sebze ve meyve, kadınları konserve ve salça yapımına yönlendirdi. Kapak satışları paralelinde yapılan tahminler, yıllık 200 milyon kavanoz konserve ve salçanın evlerde yapılıp tüketildiğini gösteriyor. Bu tür kış hazırlığı yapılan evlerde, en az 50 kavanozluk üretim gerçekleştiriliyor. Kadınlar daha çok yemeklik ve menemenlik domates hazırlarken, közlenmiş kapya biber, kızartılıp soslanmış patlıcan-biber karışımı, közlenmiş patlıcan gibi hazırlıklar yapıyor. 

Konservede kavanoza dikkat
¥  Sevdiğiniz meyve ve sebzeleri kışın aynı tatla yemek için konserve yapın.
¥  Kavanoz önemli. Basınçlı cam kavanozlar kullanılmalı. Sebzeleri koymadan önce kaynatacağınız için sıcağa dayanıklı olmalı.
¥  Kapak da kavanoz kadar önemli. Kapaklar önce yıkanmalı. Ardından 15-20 dakika kaynatılmalı. Aksi hâlde bakteriler sağlığınızı etkileyebilir.
¥  Konservesini yapacağınız meyve ve sebzeyi kavanoza yerleştirin, havasını alarak su ekleyin, üzerinde bir miktar boşluk bırakın.
¥  Kaynatılmış kapakları sıkıca kapatıp ters çevirin ki hava alıp almadığını anlayın.
¥  Konservenizin kapağını 1-2 gün içinde açmayı deneyin, açılmıyorsa olmuş demektir. Kapak açıldıysa malzemeyi buzdolabı poşetiyle buzluğa atabilirsiniz.