Ali Baba ve Kırk Haramiler hikayesine döndü

ÖMER TEMÜR

Pekin yönetimi ile teknoloji devi Alibaba’nın sahibi Jack Ma arasında sular durulmuyor. Çin’de yönetim tarafından kızağa çekilen Jack Ma bu defa da tekelleşme kanununa aykırı davrandığı ve hâkim konumunu kötüye kullandığı gerekçesiyle 2,8 milyar dolar (18,2 milyar yuan) rekor cezaya çarptırıldı. Söz konusu ceza Alibaba’nın 2019’da Çin’de elde ettiği cironun yaklaşık yüzde 4’üne denk geliyor. Alibaba, kararı kabul ettiğini açıklasa da artan baskılar Çin’in şirketleri kontrol etme arzunu gösteriyor.

ÇİN’İ ELEŞTİRDİ, BAŞINA GELMEYEN KALMADI
Jack Ma için kötü günler ekim ayında Şangay’da yaptığı konuşmada Çin ekonomisini eleştirmesiyle başladı. Ma konuşmasında “Bugünün finansal sistemi Sanayi Çağı’nın mirasıdır. Mevcut sistemde reform yapmalıyız” demişti. Bu açıklamadan kısa süre sonra Ma katılacağı programları iptal etmeye başlarken Çin Devlet Konseyine bağlı Devlet Piyasa Denetleme ve Düzenleme İdaresi de (SAMR), e-Ticaret devi Alibaba hakkında tekelcilik soruşturması başlattı. Çin yönetimi 4 Kasım’da da Ant Group’un 37 milyar dolar değerindeki halka arzını askıya alarak milyarder Jack Ma tarafından kurulan finansal teknoloji şirketinin sadece birkaç gün kala borsaya girişini engellendi. Pekin’in Alibaba’ya olan baskıları bununla da bitmedi. Ma tarafından Çin’de yeni nesil girişimcileri yetiştirmek için 2015 yılında kurduğu okulun kayıtları hiç bir gerekçe gösterilmeden durduruldu. Alibaba’nın genel merkezinin bulunduğu Hangzhou şehrinde bulunan Hupan Akademisi, mart ayı sonlarında başlayacak olan birinci sınıf dersini askıya almak zorunda kaldı.

UZAKTAN KONTROL EDİLİYOR
Yaşanan baskılarla birlikte Jack Ma üç ay ortadan kaybolması eşitli spekülasyonlara yol açtı. Bazıları 56 yaşındaki çocuğun ülkeden kaçtığını, diğerleri ise sadece düşük profilli olduğunu ve golf sahasında görüldüğünü söyledi. “Afrika’nın İş Kahramanları” adlı televizyon programının jüri üyeliğinden çekilmesi ise söylentileri artırdı. Ma’nın yeniden ortaya çıkması gerçeği, Alibaba’nın hisselerinin kendisinin videosunun gerçek olduğunun teyit edildiği gün yüzde 8,5 artmasına sebep oldu. Ancak geri dönüşü her şeyi açıklığa kavuşturmadı. Ma son olarak 10 Ocak’ta bir video yayınlayarak kendini ticaret meselelerine değil, Çin’in kırsal kesimdeki yoksullarını canlandırmaya adadığını açıkladı. Ma, her ne kadar kendisini eğitime adadığını ifade etse de Çin tarafından uzaktan kontrol altında tutulduğu iddia ediliyor. Ma’nın şu anda tam olarak nerede olduğu hâlâ belli değil. Malum Çin’de sosyal kredi sistemi 2020 yılından itibaren fiilen uygulanmaya başladı. Bu sistemde şirketler de muaf değil. Dolayısıyla Ma’nın geleceğini bir çok soru işareti barındırıyor?

SERVETİNİ KAYBETTİ
Jack Ma, Çin hükûmetinin denetimleri ve baskıları yüzünden 2021 zenginler listesinde “Çin’in en zengin iş insanı” unvanını kaybetti. Hurun Araştırma Enstitüsü tarafından küresel çapta yapılan araştırmanın ardından yayımlanan listeye göre Çinli piyasa düzenleyicisi kurumlarının kıskacındaki Jack Ma, bu yıl dördüncülüğe geriledi. Ma ve ailesi, 2020 ve 2019’da Hurun Küresel Zenginler Listesi’nde Çin’in en zenginleri içerisinde ilk sırada yer almıştı. Birkaç ay önce net serveti 62 milyar doların üstünde olan Ma’ya ait şirketler, gelişen olaylar neticesinde borsada son aylarda 11 milyar dolar kaybetti. Alibaba’nın Hong Kong’da listelenen hisse senetleri de değer kaybetmişti. Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre Ma şu anda 51,5 milyar dolarlık tahminî net değere sahip ve dünyanın en zengin ilk 25 insanı arasında yer alıyor.