Dünyadaki 4 ülkeden biri olduk! Türkiye'nin CERN'i TARLA

Türkiye, TARLA ile CERN'e rakip oluyor. Yerli süper iletken elektron hızlandırıcısı TARLA’nın devreye alma töreni Ankara Üniversitesi Gölbaşı Yerleşkesinde gerçekleştirildi. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarında (TARLA) elektron hızlandırıcısı sayesinde elde edilecek kabiliyetlerle sağlıktan havacılığa, çevreden uzaya kadar pek çok alanda bilim ve mühendislik araştırmalarının önünün açılacağını söyledi. 

35 MİLYON AVRO YATIRIM 

Kacır, Faz-1 20 meV (em-ivi) demet hattıyla, yerli donanım ve yetkinlikleriyle Türkiye’nin süper iletken elektron hızlandırıcı teknolojisine sahip dünyadaki 4 ülkeden biri hâline geldiğini belirterek “Devletimizin bugüne kadar 35 milyon avro kaynak tahsis ettiği TARLA, süper iletken hızlandırma teknolojisini kullanarak elektron hızlandırma kabiliyetini ülkemize kazandırdı. Işık hızında elektronların üretimi gibi sahip olduğu teknoloji altyapısı ve yeteneğiyle TARLA, uygulamalı temel bilim ve mühendislik dallarında araştırmaların önünü açacak. Özellikle elektron hızlandırıcısıyla radyasyon yönetiminde elde edeceğimiz bilgi birikimi ve kabiliyetler, sağlık gibi birçok öncelikli alanda ulusal ihtiyaçlarımıza cevap verecek. Kanser hastalarının tedavilerinde önemli bir aşama olan ve ‘ışınlama tedavisi’ olarak bilinen tıbbi yöntemin temelinde, hızlandırıcı teknolojilerle geliştirilen ve kanserli bölgelere yüksek hassasiyetle radyasyon verilmesine imkân tanıyan ‘medikal linak’ sistemleri yer alıyor. TARLA artık yerli medikal linak tasarımı ve üretimini yapabilecek ulusal bir araştırma tesisi hâline gelecek” dedi. 

EŞİK AŞILDI

Kacır şöyle devam etti: Hızlandırıcımızda, ayrıca havacılık ve uzay sanayiinin ihtiyaç duyduğu yüksek radyasyon ve ısı gibi zorlayıcı dış faktörlere dayanıklı özgün malzemelerin ülkemizde test edilmesi, geliştirilmesi ve üretilmesinde yararlanılabilecek. Devreye aldığımız elektron hızlandırıcısı tüm fazlarıyla tamamlandığında parçacık fiziği, nükleer fizik, biyoteknoloji ve nanoteknoloji, genetik, malzeme, endüstri, metroloji, çevre, kimya, ilaç, maden, enerji, savunma, uzay, iletişim gibi pek çok alanda araştırma, eğitim ve uygulama imkânını sağlayacak. Öncül teknolojilerin geliştirilmesi için altyapı imkânı sağlayacak olan yüksek teknolojiye sahip bu tesis; kurulumunun en kritik aşaması olan Faz-1 elektron hızlandırıcısının devreye alınması ile ülkemizin hızlandırıcı teknolojilerine dayalı bilimsel kapasitesinin gelişimi için önemli bir eşiği aşmış oldu. Bilime ve bilimsel araştırmalara en üst düzeyde kıymet vermeye devam ederek; ülkemizin kritik teknolojileri millî olarak geliştirebilmesi, yüksek teknoloji alanlarında rekabetçi ürün ve hizmetler sunması için sahip olduğu yetkinlikleri daha ileriye taşıyacağız.”

11 PROJE YÜRÜTÜLÜYOR

TARLA bünyesinde 2’si Avrupa Birliği, 9’u da TÜBİTAK destekli olmak üzere 11 proje yürütüldüğü bilgisini paylaşan Kacır “Ürdün’de yer alan ve Orta Doğu’nun sinkrotron tesisi barındıran ilk büyük uluslararası araştırma merkezi SESAME’de; Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu (TENMAK) tarafından sürdürülen projede, Türk X-Işını demet hattının üretim, kurulum ve ilk işletim sürecinin tamamı TARLA tarafından yürütülmektedir. Ülkemizde bilginin teknolojiye dönüşümü ve uluslararası yetkinlik transferi açsından tarihî bir başarı. TARLA’nın hızlandırıcısının tam kapasiteyle devreye alınması için gerekli desteği sağlamaya devam edeceğiz. Yürütülen öncül ve özgün AR-GE çalışmalarına hız kazandıracağız” diye konuştu.