Konuta topyekûn destek şart

NECMİ ÇİÇEKÇİ'NİN HABERİ - Türkiye ekonomisinin lokomotif sektörü inşaat, son dönemde bazı sorunlar yaşıyor. Özellikle girdi maliyetlerindeki artış, yüksek faiz oranları ve finansmana erişimdeki zorluk, müteahhitleri çıkmaza sokuyor. Bazı kesimler bu sektörü “niteliksiz büyüme” olarak nitelendiriyor. Ancak büyük resme bakmadan yorum yapılıyor. Bugün Türk müteahhitlik sektörü; gayrimenkul, teknik müşavirlik hizmetleri, iş makineleri, finans ve inşaat malzemeleri sanayisi olmak üzere birçok sektörü besliyor. Ayrıca; inşaat, demir, alçı, elektrik malzemesi, trafo, kombi, perde, mobilya, cam, parke, plastik boru, çivi, boya gibi 260 civarında alt sektöre dokunuyor.

YENİ KONUT İHTİYACI VAR

Geçen yıl küresel ekonomide yaşanan dalgalanmalar ve faiz oranlarındaki yüksekliğe rağmen Türkiye’de satılan konut sayısı 1 milyon 485 bin olarak kayıtlara geçti. Bu alanda Avrupa’nın en çok ev satılan ülkesi Türkiye oldu. Son beş yılda Türkiye’de el değiştiren konut sayısı 8 milyonu bulurken olurken, ev sahipliği oranında yaşanan gerileme bu alandaki ihtiyacı bir defa daha gözler önüne serdi. Öte yandan inşaat sektörünün üretim yoluyla hesaplanan gayrisafi yurt içi hasıladaki (GSYİH) payının, 2022 yılı sonu itibarıyla yüzde 4,9 seviyesinde olduğu görülüyor. Yine 2022 yılı sonu itibarıyla, inşaat sektörü ve gayrimenkul faaliyetlerinin GSYİH’deki payı da yüzde 10’un üzerine çıktı. Kısacası sektörün ayakta kalması demek ekonominin güçlenmesi manasına geliyor.

BANKALAR KONUT SEKTÖRÜNE FİNANS KAYNAĞI SAĞLAMIYOR

Sektörün başka bir kanayan yarası da finansman meselesi… Bankalar konut kredisi kullanımı tarafından ellerini sıkı tutuyorlar. Ayrıca yüksek faiz oranları da kredi kullanımının önündeki bir başka engel. Bunu TÜİK rakamlarında da görebiliyoruz. Mesela Türkiye genelinde ipotekli konut satışları temmuz ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 24,1 azalış göstererek 14 bin 533 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 13,3 olarak gerçekleşti. Ocak-temmuz döneminde gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28,2 azalışla 136 bin 63 oldu.

MALİYETLER YÜKSELİYOR, KONUT ÜRETİMİ DÜŞÜYOR

Türkiye İstatistik Kurumu, haziran ayına ait inşaat maliyet endeksi verilerini açıkladı. Buna göre, endeks haziranda bir önceki aya kıyasla yüzde 4,43, yıllık yüzde 49,32 yükseldi. Aylık bazda malzeme endeksi yüzde 5,81, işçilik endeksi yüzde 0,86 arttı. Yıllık bazda malzeme endeksi yüzde 35,67, işçilik endeksi yüzde 105,11 artış gösterdi. Bu tablodan da net bir şekilde anlaşılacağı üzere; “İnşaat üretiminde girdi maliyetleri ciddi anlamda yükseliyor…” Bu da yeni arzların önünü kapıyor. Müteahhitler maliyetler altında eziliyor.

HAZİNE ARAZİSİ TEMİNİ SEKTÖRE CAN SUYU OLUR

Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz üzere sektörün desteğe ihtiyacı var. Bugünlerde yeni bir konut kampanyası üzerine çalışmalar yapılıyor. Ancak Merkez Bankasının faiz kararı bu kampanyanın ne denli etkili olacağı konusunda soru işaretleri doğuruyor. Öte yandan uygun ödeme şartlarına sahip olan bir kampanyanın hem ev sahibi olacaklar adına hem de konut üreticileri tarafında olumlu etkisi olacağını belirtmekte fayda var. Konut üreticilerinin bir diğer isteği de hazine arazilerinin üreticilere açılması. Birçok sektör temsilcisi arsa maliyetlerinden şikâyet ediyor ve hazine arazisi desteğiyle üretimin desteklenebileceğini belirtiyor.

TÜRKİYE'Yİ DÖNÜŞTÜRECEK OLANLAR YİNE MÜTEAHHİTLER

Malumunuz Türkiye bir deprem ülkesi. Bunu yakın zamanda en acı felaketler ile tecrübe ettik. Hükûmet 20 yıldır kentsel dönüşüm projeleri ile bu probleme çözüm arıyor. Yalnızca İstanbul’da acilen 600 bin olmak üzere toplam dönüştürülmesi gereken bina sayısı 1,5 milyon adet. Türkiye genelinde ise bu sayı 5 milyonu buluyor. Bu dönüşümü sağlayacak olanlar ise yine müteahhitlik şirketleri. Ancak ayakta kalabilmeleri için desteklenmeleri gerekiyor.

YURT DIŞINDAKİ BAŞARILAR YURT İÇİNE DE TAŞINMALI

Yurt içi müteahhitlik hizmeti veren şirketler satış ve maliyet sorunları ile boğuşurken, yurt dışındaki şirketlerimiz ise göğsümüzü kabartıyor. ‘Dünyanın En Büyük 250 Uluslararası Müteahhidi Listesi’ne bu yıl Türkiye’den 40 firma girdi. Türkiye bu anlamda küresel inşaat liginde ikinciliğini korudu. Ticaret Bakanı Ömer Bolat konuyla ilgili yaptığı açıklamada “Bugün Türk inşaat sektörü, bölgesinde lider ve küresel inşaat piyasasında önemli bir aktör konumuna gelmiştir. 30 yılda 50 milyar dolar, 20 yılda 430 milyar dolarlık hacme ulaşmış bulunuyoruz” dedi. İşte tam da yazımızın temelini oluşturan durum bu… Yurt dışındaki Türk müteahhitlerin elde ettiği başarıları, yurt içinde hizmet veren müteahhitler de yakalasın istiyoruz…  

DOĞRU DESTEK BÜYÜMEYE KATKI SAĞLAR

Konut sektörünün ekonomiye katkısı ve desteklenmesi konusunda sektör temsilcileri şu bilgileri veriyor: Konut üreticileri olarak yaptığımız projeler ekonomik anlamda ülke ekonomisine çok büyük katma değer sağlarken, vatandaşlarımıza deprem riskinden arındırılmış bir barınak sunuyor. Ayrıca müteahhit, yaklaşık 260 yan sektörle birlikte çalışıyor. Konut üretimi, demir, alçı, elektrik malzemesi, trafo, kablo, kombi, perde, mobilya, cam, parke, plastik boru, çivi ve boya gibi yüzlerce farklı üründen oluşuyor. Bu sebeple inşaat, ülke ekonomisinin ve sanayiinin önemli ve vazgeçilemez bir parçasıdır. Ekonomik anlamda inşaat sektörünün dünya genelinde kabul gören en önemli fonksiyonu, gerek hane halkı tarafından bir yatırım aracı olarak görülmesi, gerekse de desteklediği alt sektörlerle birlikte GSYH’ye sağladığı ekonomik katma değerdir. Doğru destek büyümeye de katkı sunacaktır.

NİTELİKLİ USTALARIMIZI BATI'YA KAPTIRMAYALIM

Bugün inşaat sektörü yalnızca ekonomiye 260 alt sektöre katkı sağlamıyor. Aynı zamanda ülke istihdamına da ciddi anlamda destek oluyor. Bütün şantiyelerde 6 milyon kişi çalışıyor. Sektörün sorun yaşaması domino etkisiyle her alana sirayet ediyor. Dünyanın en nitelikli inşaat ustaları Türkiye’de bulunuyor. Öyle ki Almanya ve Fransa gibi Avrupa ülkeleri bile Türkiye’den inşaat ustası ithal ediyor. Yapılan araştırmalarda Batılı ülkelerde en fazla aranan meslek dalları arasında inşaat ustaları yer alıyor. Ülke olarak sektörü desteklemezsek, birçok nitelikli ustamızı Avrupa’ya kaptırmak duruma kalacağız.

YABANCIYA SATIŞ ÖNEMLİ BİR KAYNAK

2022’de yabancılara konut satışı, 67 bin 490 adetle rekor kırdı. İlk sırada 16 bin 312 adetle Rusya vatandaşları yer aldı. 2013-2023 döneminde Türkiye’ye 128,9 milyar dolarlık doğrudan yabancı sermaye girişi olurken bu rakamın 47,7 milyar dolarla yüzde 37’lik bölümünü gayrimenkul alımları oluşturdu. Yalnızca konut sektörüne değil, Türkiye’ye yerleşerek sosyal harcama yapan yabancı konut alıcıları dişe dokunur düzeyde yatırım yaptı.

DÖVİZ GİRİŞİ SAĞLIYOR

Kısaca, Türkiye’de konut alımı yapan yabancı yatırımcı hem ekonomiye hem de konut sektörüne büyük destek sağladı. Konut arzının büyümesi yabancı yatırımcıyı ülkemize çekmesi açısından büyük önem taşıyor. Döviz girdisinin yanında, Türkiye’den konut alan yabancı ülkemize yerleşerek harcama yapıyor. Sadece 2022 yılında milyarlarca dolarlık yabancı konut satışı gerçekleşti. Konut arzının yükselmesi yabancıya satışın da önünü açıyor

DEPREME DAYANIKLILIK SORGULANMALI

Deprem uzmanları muhtemel bir Marmara depremini gündemde tutarken, depreme dayanıklı konut ve kentsel dönüşüm konuları da gündemden düşmüyor. İnşaat sektöründe “deprem değil konut öldürür” bilinci ile deprem yönetmeliğine uygun konut üretimi konusunda farkındalık oluşurken, uzmanlar, konut alırken dikkat edilmesi gerekenler hakkında toplumsal bilinç oluşması gerektiğine işaret ediyor. Sektör temsilcileri “1999 yılındaki büyük depremde, konut inşa ederken kuralları ihmal etmenin acısını yaşadık. Son olarak şubat ayındaki Kahramanmaraş merkezli depremlerde, depreme dayanıklı konut inşa etmenin önemini bir kez daha tecrübe ettik. Ülkemiz deprem fayları üzerinde bulunuyor. Bu gerçeği göz ardı etmeden depreme dayanıklı konut üretimini standartlaştırmak gerekiyor” diyor.

İlgili Haberler

İnşaatçı usta ithal edecek

Konut fiyatlarında artışın yeni sinyali: İnşaat maliyetleri Haziran'da yükseldi

İnşaat sektörü destek bekliyor