Maliyetler uçtu, müteahhit zorda
EMLAK Haberleri / HABER MERKEZİ
Türkiye ekonomisinin bel kemiğini oluşturan müteahhitler, girdi maliyetlerindeki yükselişten şikâyet ediyorlar. “Bugün bir projenin maliyeti geçen yıla göre iki kat arttı” diyen sektör oyuncuları “Sektörün yavaşlaması ekonomiye olumsuz yansıyor” açıklaması yapıyor. Arsa maliyetlerinin dört, usta yevmiyelerinin üç, hazır beton, demir ve çimento fiyatlarının iki kat artması yaşanan problemi gözler önüne seriyor…
NECMİ ÇİÇEKÇİ'NİN HABERİ - Türkiye’de her yıl 900 ila 1 milyon adetlik konut üretim ihtiyacı bulunuyor. Ancak bu rakam yıllık 650 bin bandına zor ulaşıyor. Müteahhitlerin yeni konut üretiminde yaşadıkları en büyük problemlerin başında girdi maliyetleri geliyor. TÜİK verileri de bu durumu teyit ediyor. Son açıklanan ‘İnşaat maliyet endeksi’ne göre müteahhitlerin girdi maliyetlerinin geçen yıla oranla yüzde 63 oranında arttığı ifade ediliyor. Açıklamada 2021 yılına göre ise girdi maliyetlerinin yüzde 185 yükseldiğinin altı çiziliyor. Aynı araştırmada sadece malzeme fiyatlarının yüzde 47,1, işçilik fiyatlarının da yüzde 111,68 ile tarihî zirveyi gördüğü belirtiliyor. Kısacası bugün 260 alt sektöre dokunan, milyonlarca kişiye istihdam sağlayan, yeni arzlar ile çarpık kentleşmenin önüne geçen inşaat sektörü girdi maliyetleri ile savaşıyor.
MALİYETLER HIZLA YÜKSELDİ
Bir diğer ve önemli problem ise arsa maliyetlerindeki yükseliş… Son üç yıllık Arsa Endeksi’ne bakıldığında, 2021 yılından bu yana arsa maliyetlerinin ciddi anlamda yükseldiği görülüyor. Yapılan araştırmalarda son iki yılda arsa fiyatlarında yüzde 400’lük bir artışın yaşandığı görülüyor. Sadece İstanbul özelinde, birim konut fiyatındaki arsa payının yüzde 45-50 bandına kadar çıktığı belirtiliyor. Bütün bu meselelerin çözümü için müteahhitlik sektörünün desteklenmesi gerekiyor. Tam da bu noktada işin içindekiler, yani müteahhitler ne diyor? Nasıl bir destek bekliyorlar? Bu haftaki sayfamızda bunu kaleme döktük…
BANKALAR KREDİ MUSLUĞUNU KAPATTI
Konut sektöründeki satışların önemli bir kısmı kredi ile yapılıyor. Ancak birçok banka bugün kredi musluklarını kapatmış durumda. Kredi alan kişinin siciline bakmaksızın ret cevabı veriliyor. Bu da satışları olumsuz etkiliyor. Aynı zamanda bankalar proje geliştiren müteahhitlere yatırım kredisi konusunda eli sıkı davranıyor. Deprem gerçeği olan ülkemizde yeni projelerin geliştirilmesi her şeyden önce can güvenliğimiz adına önem taşıyor. Dolayısıyla müteahhitlere verilecek olan destek, ülkeye verilen destek ile aynı anlama geliyor.
NİTELİKLİ USTA SIKINTISI VAR
Sektör temsilcileri kalifiye eleman bulma sıkıntısı yaşadıklarını belirterek “Usta eksikliği yevmiyelere de yansıdı” diyor. Bugün iyi bir ustanın günlük 2 bin lira aldığını ifade eden sektör temsilcileri “2017’de 2 milyon 100 bin kişi sektörde çalışırken bu sayı 2023’te 1,6 milyona düştü. Şu anda İstanbul’da günlük 1.000 lira ücretle işçi bulunamıyor. Sıvacı veya boyacının en düşük yevmiyesi 1.250 ile 1.500 TL arasında. Sektörde işçiler eskiden asgari ücretin iki katını alırdı ancak şimdi bu oran dört katına yaklaştı” diye konuştu.
ARSA VE ARAZİ FİYATLARI YÜKSELİYOR
Ağustos 2023 sonu verilerine göre Türkiye genelinde “arazi” fiyatları yıllık %129 artış gösterdi ve arazi birim metrekare fiyatı 387 TL oldu. Ağustos 2023 verilerine göre Türkiye’nin beş büyük şehri arasında arazi birim fiyatları en yüksek olan şehir İstanbul oldu. Ortalama metrekare fiyatı 1.019 TL olan İstanbul’u 711 TL ile İzmir ve 533 TL ile Antalya takip etti. İstanbul’da arazilerin metrekare satış fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre %103 oranında arttı. Arazi dışında arsa fiyatları da yükseldi. Türkiye genelinde ortalama arsa birim fiyatı 2 bin 964 TL oldu, yıllık değer artışı ise %90 seviyesinde. Beş büyük şehir incelendiğinde ortalama metrekare fiyatı 6 bin 331 TL ile en yüksek olan İstanbul’u 5 bin 463 TL ile Antalya ve 5 bin 12 TL ile İzmir takip etti. İstanbul’da konut imarlı arsaların metrekare satış fiyatları bir önceki yılın aynı ayına göre %63 oranında arttı.
BİZİM EN ÖNEMLİ HAM MADDEMİZ ARSA
Sektörün en büyük oyuncuları ile yaşanan problemleri konuştuk. Tabii ki ilk sırada arsa maliyetleri geldi. Proje üretiminde maliyetlerin yüzde 200’ün üzerinde arttığını söyleyen sektör temsilcileri şu bilgileri veriyor: Bugün geldiğimiz noktada ise ülkemizin en önemli ihtiyacını sağlam, nitelikli ve son teknolojilerle üretilmiş yapılar olarak ifade edebiliriz. Bu yapıların hayata geçirilmesi için ise biz ve bizim gibi müteahhit firmaların en önemli ham maddesinin arsa olduğunu söyleyebiliriz. Son dönemde sektörde arsaya ulaşım, girdi maliyetlerinin yükselmesi ve yeterli personel sayısında belirgin sıkıntılar yaşanıyor. Sektörel anlamda en büyük yatırımın, bu sıkıntıların ortadan kaldırılması için yapılması gerektiğini düşünüyoruz.
SADECE İNŞAAT DEĞİL EKONOMİ YAVAŞLIYOR
İnşaat sektörünün 260 alt meslek dalına olumlu katkı sağladığını da ifade eden oyuncular şu açıklamayı yapıyor: İnşaat ve gayrimenkul sektörünün, dinamik ve yüksek potansiyelli bir yapıya sahip olduğunu net bir şekilde ifade edebiliriz. Piyasa genelinde bahsettiğimiz bazı sıkıntılar sebebiyle yatırımların eksikliği, dolaylı yoldan sektörle ilgili her kesimi olumsuz etkiliyor. Deprem kuşağındaki ülkemiz için büyük önem taşıyan kentsel dönüşüm projelerinin hızlanması ve nitelikli yapıların çoğalmasını, arsa arzıyla ilişkilendirmek mümkün. Gayrimenkul sektöründe üretimin yavaşlaması nitelikli konut arzının azalmasına, satış ve istihdam noktasındaki rakamların gerilemesine ve bahsettiğimiz alt sektörlerde işlerin hız kesmesine sebep oluyor. Konut arzının artması için devletimizin, yarım kalan projeleri de tekrar canlandırmak için bazı çözümler üretmesi gerekiyor.
KAMU-ÖZEL SEKTÖR İŞ BİRLİĞİ GEREKİYOR
Türkiye’de konut üretimi yapmak için devlet destekli projeler üretilmesi gerektiğini belirten müteahhitler şu açıklamaları yapıyor: Sektörel bazda uygun fiyatlı arsaya ulaşımın yolu hazine arazilerinden geçiyor. Devlet arsayı geliştirip, makul fiyatlarla bize satarsa ve inşaatı yapın, ilk evi olana satacaksınız derse biz bunu yaparız. Üstelik kalite standartlarını devletin belirlemesini de kabul ederiz. Devlet arsayı bize bedavaya vermesin, uygun fiyatlı versin. Biz bu doğrultuda nitelikli projeleri hızlıca hayata geçirebiliriz. Ayrıca kentsel dönüşümle birlikte inşa edeceğimiz sağlam yapılarla muhtemel bir depremde ortaya çıkabilecek riskleri minimuma indirebiliriz. Bununla birlikte gayrimenkul sektörü son yıllarda yeterli eleman olmamasının sıkıntılarını da yaşıyor. Gerekli personele ulaşıldığında da ortaya çok yüksek bir maliyet çıkıyor. Kamu-özel iş birliğiyle belirli bir program dâhilinde yatırımlar gerçekleştirilerek, gayrimenkul sektörünün önünü açacak desteklerin hayata geçirilmesi gerekiyor.
100 BİN ATIL KONUTU SİSTEME GERİ ALALIM
Proje üretmenin sadece barınma değil, deprem ülkesi olan Türkiye’de ‘önemli bir ihtiyaç’ olduğunu söyleyen sektör temsilcileri “Deprem kuşağında olan ülkemizde kentsel dönüşüm sürecini hızlandıracak yatırım ve desteklerin hızlıca devreye alınmasının büyük bir önem taşıdığını ifade edebiliriz. Bu noktada yarım kalmış projeleri de yeniden sisteme dâhil ederek ciddi bir konut arzının sağlanabileceğini düşünüyoruz. Özellikle İstanbul’da atıl, yarım kalmış ya da hukuki süreçlere takılmış on binlerce konut var, belki de rakam 100.000’dir. Bu konutları, hızlı bir çalışmayla sisteme dâhil edip, kullanıma açmamız gerekiyor. Devletimiz, sadece atıl durumda olan bu konutların yeniden hayata geçirilmesi için katkı sağlasa 100.000 civarında yeni konut arzının ortaya çıkabileceğini öngörüyoruz” bilgilerini aktarıyor.
'da Takip Edin!
