"Z kuşağı" seçimlerde muhalefete mi oy veriyor?

Geçen sene muhalefetin seçimlerle ilgili öne sürdüğü bütün argümanlar çöp oldu. “Tencere iktidarı götürür” dediler, olmadı. Z kuşağı, yani “30 yaş altının çoğu muhalefete oy verir” diye iddia ettiler, çıkmadı. 

 

Daha başka çok şey söylediler. Hiçbir dedikleri olmadı. Peki yazılıp çizildiği gibi Z kuşağı genel olarak muhalif mi? Bir bakalım...

 

Financial Times gazetesinde yayınlanan bir yazıda, 1990'lar ve 2010'lar arasında doğan Z kuşağında kadın ve erkekler arasındaki sağ-sol ayrımının giderek belirgin hâle geldiğine dikkat çekildi. Cinsiyetlerin siyasi yönelimleri üzerine çalışan Stanford Üniversitesi'nden araştırmacı Alice Evans, 30 yaş altı kadınlar liberalizme yönelirken aynı yaş grubundaki erkekler arasında muhafazakâr görüşlerin güçlenmesinin birçok ülkede görülen bir trend olduğunu söyledi. (Sözcü) 

 

Aslında lise ve üniversitede okurken gençler daha muhalif oluyor. Ama ne zaman okul bitiyor, hayata atılıyor ve evleniyor görüşleri de değişiyor. Hatta çoluk çocuğa karışıp hayatın zorluklarını görünce muhafazakâr fikirler daha belirleyici oluyor. Bunun istisnası bazı Avrupa şehirleridir. Orada son 70 senedir devlet her türlü yardımı yaptığı için hayat pahalılığı pek hissedilmiyor. Ona rağmen o ülkelerde bile belli yaştan sonra muhafazakârlık güç kazanıyor.

 

Aynı şekilde dindarlık da azalmıyor. ABD dünyanın en güçlü ülkesi ama orada din hep güçlü faktör. En zenginlerinde bile dindarlık hayli yüksek. 

 

ABD'de Gallup tarafından yapılan bir araştırmaya göre 18-30 yaş arası kadınların liberal görüşlere sahip olma ihtimali erkek yaşıtlarına göre yüzde 30 daha fazla. Benzer bir eğilimin görüldüğü Almanya ve İngiltere'de de muhafazakâr erkek-ilerici kadın ayrımı giderek büyüyor. Polonya'da genç erkeklerin yarısından fazlası aşırı sağcı partileri desteklerken aynı yaştaki kadınlarda bu oran yüzde 20'den az... 

 

Avrupa dışındaysa cinsiyetler arası ideolojik farkların daha da yüksek olması dikkat çekiyor. Örneğin Güney Kore ve Çin gibi ülkelerde de genç erkekler muhafazakârlığa yönelirken genç kadınlar daha liberal görüşleri tercih ediyor. Birçok ülkede yapılan anketlere göre kadınlar göç gibi konularda daha ılımlı, erkeklerse daha katı görüşleri benimsiyor.

 

Financial Times, bu farkın oluşmasında MeToo hareketinin ve feminist görüşlerin güçlenmesinin etkili olduğuna dikkat çekti. Birçok ülkede evlenme ve doğum oranlarındaki hızlı düşüşün de bu durumun bir yansıması olduğu kaydedildi.

 

Burada ilginç olan "din"in olmadığı Uzak Doğu ülkelerinde insanların daha muhafazakâr olması. Din bu ülkelerde asla belirleyici değil. Günlük hayatın pratiğinde bile yok. 

 

Batılı araştırmacılar, “hayat maddeten zorlaştırıldığında insanlar dine yöneliyor” diyor ama tam değil. İnsanların Avrupa’da göç meselesi ve kimlik bunalımından dolayı sağa kaydığı söylenebilir ama hayata bakışta muhafazakâr olması ayrı bir şey.  Esas üzerinde durulması gereken bu. Çin’in de çoğu yeri fakir ama insanlar dine yönelmiyor. Başka Asya şehirleri de öyle.

 

Z kuşağı, birilerinin dediği gibi muhalif ya da dine uzak kişiler değil. Bu konuyu çokça tartışmak gerekir.