"Bütün hayatım 'exit' düşünmekle geçiyor"

ÖMER TEMÜR

Cenk Bayrakdar... Türkiye’nin en büyük girişim sermayesi fonlarından Revo Capital’in yönetici ortağı. Tam bir startup avcısı. Gelecek vadeden, kendisi gibi global düşünen startuplara yatırım yapıyor. Onlara çocuğu gibi bakıyor, besliyor, büyütüyor ve satıyor. Bugüne kadar 19 girişime ortak olan Bayrakdar’ın aynı zamanda Türkiye’deki en başarılı ‘exit’lerde imzası bulunuyor. 2011 yılından bun ayana girişimlere 50 milyon dolar yatırım yaptığını söyleyen Bayrakdar, 50 milyon avroluk yeni bir fonun da müjdesini verdi.  Bayrakdar ile girişimcilik ekosistemini ve yeni yatırım planlarını konuştuk.

* Biraz geçmişe gidersek, Revo Capital nasıl kuruldu?
Bizim kuruluş hikayemiz 2011 senesine dayanıyor. Ben o yıllarda Turkcell’de yeni iş alanları geliştirmeden sorumlu genel müdür yardımcısıydım. T serisi telefonlar çıkarmıştık. Fizy ve ödeme alt yapısı kurmuştuk. O zaman girişimlere yatırımların gelir paylaşımı modeli yerine hisse paylaşımı şeklinde olması gerektiğini düşünüyordum. Yani Turkcell için Venture Capital şirketi kurma hayalim vardı. 2011 yılında ABD’ye gittim. Bu alanda eğitim aldım. Turkcell’in içerisinde ortaklık yapısından kaynaklanan çekişmeler vardı. Ben de projemi bir türlü sunamadım. Fikrimi bir gece iş adamı Özcan Tahincioğlu, Abdi İbrahim’in sahibi Nezih Barut ve Mar Yapı’nın sahibi Münir Özkök’e anlattım. Onlar da birlikte yapalım dediler, 15 milyon dolar fon taahhüdünde bulundular. Ben de ertesi gün gittim Sürreyya Ciliv’e istifamı verdim. Benim gibi Turkcell’den ayrılan iki arkadaşla birlikte Revo Capital’i kurduk. 15 milyon doların ardından diğer yatırımcılarla birlikte 30 milyon dolarlık bir fona ulaştık.

* Sanırım startup kavramının yeni yeni konuşulmaya başlandığı yıllardan bahsediyorsunuz.
2010-2013 arasında startuplar konusunda alanında ciddi bir farkındalık oluşmuştu. Bizde bu alandaki tecrübemizi startuplarla paylaşmak istiyorduk. Biz Revo Capital’i kurunca Uluslararası Finans Kurumu (IFC), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) destek verdi. O yıllarda bu iki kuruluştan aynı anda destek alan tek şirkettik. Bu sayede 66 milyon dolarlık bir fona ulaştık.

* Bu güne kadar kaç girişime yatırım yaptınız?
Bugüne kadar tam 19 tane startupa yatırım yaptık. Üçü Doğu Avrupa ülkelerinde diğerleri Türkiye’de. Ayrıca bir yarımımız başka bir yatırım doğurdu. O da Foriba’ydı. Onun tamamını sattık. Satmadan önce Figo Para adından bir şirket daha doğdu. Foriba dolar bazında her yıl yüzde 24 kazandırdı.  İyi bir ‘exit’ti. Foriba’nın satışı ile birlikte dünyanın bu alandaki devi Türkiye’ye geldi. Türkiye şu an o firmanın Ar-Ge üssü oldu.

* Yatırım yaparken hangi kriterlere bakıyorsunuz?
Biz global olmayı hedefleyen teknoloji şirketlerine yatırım yapıyoruz. Yatırım yaptığımız firmaları yurt dışına götürüyoruz. İlk fonda yedi şirketimizi ABD’ye götürdük. Şu anda Letonya’da bir şirket var. Onu da ABD’ye götürüyoruz. Ayrıca Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerini odak noktası olarak belirledik. Oradaki girişimleri Türkiye’ye getirip 82 milyonluk bir pazarı onlara açıyoruz. Türkiye’yi teknoloji hub’ı haline getirmek istiyoruz.

* Kendinizi sadece Türkiye ile sınırlandırmıyorsunuz. Yurt dışındaki girişimler de durum nedir?
Hırvatistan’da Zizoo diye bir girişim var. Avrupa’nın en büyük tekne kiralama firması. Almanya,  Avusturya, İsviçre, Amerika, kısaca dünyanın her yerinden tekne kiralayan turistleri Yunanistan, Hırvatistan ve Türkiye’ye getiriyor. Her yıl avro bazında yüzde 100 büyüyor. Üç ülkede 35 bin teknesi var. Türkiye’deki tekne sayısı şuan 600. Türkiye’yi hızlandıracağız. TransferGo diye bir şirketimiz var. Yıllık gönderdiği para 1  milyar paundu geçti. Letonyalı başka bir girişim olan Sonarworks müzik dinleme deneyimini kişiselleştiriyor. Yani sizin yaşınıza ve kulağınıza göre müziği stüdyo referansına getiriyor. Hepsi başarılı girişimler.

* Sizin için startuplar ne ifade ediyor?
Biz çocuklarımıza şirket bırakmak için çalışmıyoruz. Şirketler bizim çocuğumuz gibi. Onlara ortak oluyor, besliyor, büyütüyor ve satıyoruz. 19 şirketi kendi şirketim gibi görüyorum. Sonuçta satmamız gerekiyor. Benim bütün hayatım exit düşünmekle geçiyor. Şu ana kadar Foriba, Parüşet ve SkyAtlas’tan çıktık. Exit yapmak öyle kolay iş değil aslında. Bir satış aylarca görüşmeleri gerektiriyor. Hatta yılımızı alıyor.

TÜRKİYE MAALESEF YABANCI FONLARIN İLK SIRASINDA DEĞİL
* Yabancı fonların Türkiye’deki girişimlere bakış açısı nasıl?
Açıkçası Türkiye yabancı yatırımcının istek listesinde ilk sırada yer almıyor. Yurt dışında basında çıkan haberleri okursanız Türkiye’ye bile gelmek istemezsin. Türkiye’ye karşı politik bir duruş var. 2013-2015 arasındaki pozitif yaklaşımı göremiyoruz. Ancak Türkiye’ye gelir de İstanbul Havalimanı’na inerseniz sizi ondan sonra karşılayacak her şey pozitiftir. Türkiye’ye gelip de etkilenmeyen insan yok. Biz senede iki defa teknoloji buluşma günleri yapıyoruz.  Geçen yıl şubat ve eylülde de yaptık. Bu sene nisan ayında yapacağız. Bunlara 300 den fazla gencimiz geliyor. Startup eğitmeleri veriyoruz. Aynı zamanda bölge ülkelerden girişimcilerin yöneticilerini çağırıyoruz.  Çünkü her birinin Türkiye ile ilgili ön yargıları var, onları kırmak istiyoruz. Gece onları yemeğe çıkarıyoruz ve onların buradan mutlu olarak ayrılmalarını sağlıyoruz.  

50 MİLYON AVROLUK YENİ FON
*l Yeni bir fon kurma aşamasındasınız. Fon ile ne kadar bir yatırım yapacaksınız?
Bugüne kadar 55  milyon dolar harcadık. 10 milyon dolarımız da var. 50 milyon avroluk ikinci bir fon daha kurduk. Bu fona Uluslararası Finans Kurumu, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve Avrupa Yatırım Fonu’nu da katılıyor. Ayrıca iki banka destek veriyor. Yılbaşından itibaren yatırımlara başlıyoruz. İnşallah bir yıl içerisinde 90 milyon avroya ulaşacağız. Bu fonda da 15-20 arasında girişime yatırım yapacağız. Biz bu şirketlere iş geliştirme ve  ürün geliştirmede, fiyatlamada, organizasyon kurmada büyük destek veriyoruz. Şirketlerin kopilotuyuz. Fonun üçte birini yurt dışındaki yatırımlar, üçte ikisini de Türkiye’deki girişimciler için kullanacağız.

* Türkiye’nin geleceği girişimcilere girişimcilerin geleceği de size bağlı. Yeni dönemde hangi girişimlere odaklanacaksınız?
Türkiye’de bireysel fintechler çok güçlü. Ama kurumsal alanda fintech çok zayıf. Bu tür şirketleri Türkiye’ye getireceğiz. B2B cloud, fintechler, yapay zeka, big data ve yeni bin alan olarak da sağlık teknolojilerine yatırım yapacağız. Sağlık teknolojileri çok bilinmeyen bir konu. Geçen yıl 520 bin turist tedavi için Türkiye’ye gelmiş. Türkiye bölgenin sağlık hub’ı olmaya başlıyor. Yapay zeka konusunda hem yurt içi hem de yurt dışında ilgilendiğimiz firmalar var. Yapay zeka hayatımızın vazgeçilmezi olacak. Gelecekte kişiselleştirme için yapay zekadan yararlanılacak.

GİRİŞİMLERE PARA YAĞACAK
* Türkiye’de girişimlere yönelik yatırımlar 2019 yılında ciddi oranda azaldı. 2020 için beklentiniz nedir?
Size bir örnek vereyim. Estonya 1,3 milyon nüfuslu bir ülke. Kadıköy’den bile küçük. Türkiye’nin 70’te biri kadar biri. Estonya’da girişimciler 328 milyon avro yatırım aldı. Bizim aldığımız yatırım ise 58 milyon avro. Yani bizden 400 kere daha iyi bir durumdalar. Bunu değiştirmemiz lazım.

* Peki yatırımın azalmasının sebebi nedir?
Yatırımların azalmasının tek sebebi var. Birçok fonun beşinci yılı doldu. Fonlar genellikle on yıllık olur. Beş yıl yatırım yaparsınız, diğer beş yılda büyütüp satarsınız. Bu süre doldu. Herkes yeni fonlar için çalıştı. Onun için yatırım yapacak para yoktu. Sırf melekler yatırım yaptı, onlarınki de azdı. Bu yıl 5-6 tane yeni fon kuruluyor. 2020 yatırım açasından iyi bir yıl olacak.

TÜRKİYE'DEN İKİ TANE UNICORN ÇIKARACAĞIMIZA İNANIYORUM

* Sanırım yatırımcının en büyük hayali bir unicorn çıkarmaktır. Bu alanda Türkiye’de ilk kupayı kaldıran olmak istiyor muydunuz?
Unicorn en büyük hayalim. İki yıl içerisinde iki tane unicorn çıkaracağımızı düşünüyoruz. Biri yerli, diğeri yabancı. Bu alanda ilk kupayı biz kaldıralım diye iddiamız yok ama bizden önce kim bu kupayı kaldırırsa kendimiz yapmış gibi seviniriz.