Pelosi’nin ziyaretinin perde arkası: ABD olası Tayvan – Çin savaşından neden endişeleniyor?
TEKNOLOJİ Haberleri / The Conversation
Çin ile Tayvan arasındaki gerilim tırmanırken ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan’ı ziyaret etmesi Çin ile ABD arasında yeni bir tartışmayı başlattı. Ancak Pelosi’nin ziyaretinde gözden kaçan bir şey vardı; Tayvan Yarı İletken İmalat Şirketi (TSMC) başkanı Mark Lui ile yaptığı görüşme. Peki, yarı iletken şirketi TSMC neden önemli?
ABD bir süredir çip üretiminde dışa bağımlılığı azaltmak için ülke içinde çip üretimini teşvik etmeye yönelik projeler ve yasa tasarıları üzerinde çalışıyor. Hatta geçtiğimiz hafta ABD Senatosu, CHIPS and Science Act isimli yasa tasarısını onayladı. Pelosi'nin Tayvan merkezli çip üreticisi TSMC ziyareti de bu nedenle oldukça manidar. Görüşme, ABD'nin TSMC'yi ABD'de bir üretim tesisi kurmaya ve Çinli şirketler için gelişmiş çipler üretmeyi bırakmaya çalıştığı zamana denk geldi.
ABD'nin Tayvan'a desteği tarihsel olarak Washington'ın Pekin'deki komünist yönetime ve Çin’in Tayvan'ı ele geçirmesine karşı olmasına dayanıyor. Ancak son yıllarda Tayvan'ın özerkliği, adanın yarı iletken imalat pazarındaki hakimiyeti nedeniyle ABD için hayati bir jeopolitik ilgi haline geldi.
TAYVAN ÇİP ÜRETİMİNDE PETROL ENDÜSTRİSİNİN SUUDİ ARABİSTAN’I GİBİ
Bilgisayar çipleri veya sadece çipler olarak da bilinen yarı iletkenler, hayatımızın önemli bir parçası olan tüm ağ bağlantılı cihazların ayrılmaz bir parçasıdır. Ayrıca gelişmiş askeri uygulamalarda da kullanılır. Telefonlardan askeri araçlara kadar her yerde çipleri kullanıyoruz ve çipler aslında bir cihazın beyni niteliğinde.
ABD'li yetkililer, Trump yönetimi sırasında Intel gibi ABD merkezli yarı iletken tasarım şirketlerinin, üretim için Asya merkezli tedarik zincirlerine büyük ölçüde bağımlı olduğunu fark etti. Özellikle Tayvan'ın yarı iletken üretim dünyasındaki konumu, Suudi Arabistan'ın petrol üretimindeki konumuna benziyor. TSMC, küresel pazarda çip üretiminde yüzde 53’lük bir pazar payına sahip. Yani yarısından bile fazlası! Ayrıca Tayvan merkezli birkaç üretici de pazarın yüzde 10'una hakim.
Çipler teknolojik cihazlardan otomobillere kadar neredeyse her yerde kullanılıyor
Sonuç olarak, Biden yönetiminin 100 Günlük Tedarik Zinciri İnceleme Raporunda araştırmacılar açıkça “Amerika Birleşik Devletleri, öncü çiplerini üretmek için tek bir şirkete -TSMC- büyük ölçüde bağımlı” diyor. Raporda ayrıca, “Yalnızca TSMC ve Samsung'un (Güney Kore) en gelişmiş yarı iletkenleri (5 nanometre) üretmesi mevcut ve gelecekteki ABD ulusal güvenlik ve kritik altyapı ihtiyaçlarını karşılama yeteneğini riske atıyor” şeklinde bir ifade de yer aldı.
Bu metin, Çin'in Tayvan ile birleşme hedefinin artık ABD çıkarlarını daha fazla tehdit ettiği anlamına geliyor. 1971 Şanghay Bildirisi ve 1979 Tayvan İlişkileri Yasası'nda ABD, hem anakara Çin'deki hem de Tayvan'daki insanların ‘Tek Çin’ olduğunu ve her ikisinin de Çin’e ait olduğunu kabul etti. Ancak ABD için TSMC'nin bir gün Pekin tarafından kontrol edilen bölgede olması düşünülemez.
ABD TSMC’Yİ AMERİKA’YA ÇEKMEYE ÇALIŞIYOR
Bu nedenle ABD, yerli çip üretim kapasitesini artırmak için TSMC'yi ABD'ye çekmeye çalışıyor. 2021'de Biden yönetiminin desteğiyle şirket, ABD’nin Arizona eyaletinde bir fabrika inşa etmek için bir arsa satın aldı. İnşanın 2024 yılında tamamlanması planlanıyor.
ABD Kongresi, ABD'de yarı iletken üretimini desteklemek için 52 milyar ABD Doları sübvansiyon sağlayan CHIPS and Science Act isimli yasa tasarısını onayladı. Ancak şirketler, yalnızca Çinli şirketler için gelişmiş yarı iletkenler üretmemeyi kabul ettikleri takdirde hibe alacak. Yani TSMC gibi şirketlerin hibe alabilmek için Çin veya ABD arasında seçim yapması gerekiyor. Çünkü ABD'deki üretim maliyeti devlet yardımı olmadan çok yüksek olabiliyor.
İşte tüm bunlar ABD ile Çin arasındaki teknoloji savaşının bir parçası. Şu anda ABD'nin Çin'in teknolojik gelişimini kısıtlamayı ve küresel bir teknoloji liderliği rolünü üstlenmesini engellemeyi amaçladığı aşikar.
ABD'nin önemli bir hedefi, 5G sistemleri için gerekli olan gelişmiş yarı iletkenleri içeren kritik teknolojiler için Çin veya Tayvan'daki tedarik zincirlerine olan bağımlılığını sona erdirmek gibi görünüyor. Ancak gelecekte diğer teknolojiler için de benzer adımlar atılabilir.
Pelosi'nin Tayvan gezisi, Tayvan'ın ‘teknoloji savaşındaki’ kritik konumundan daha fazlasıydı. Ancak en önemli şirketinin hakimiyeti adaya yeni ve kritik bir jeopolitik önem kazandırdı ve bu da muhtemelen ABD ile Çin arasında adanın durumuyla ilgili mevcut gerilimleri artıracak.
'da Takip Edin!
