İş dünyası acı çekiyor

Parasını tahsil edemeyen iş adamı ve esnaf çözüm bulamıyor. Bankalar ise boşluğu doldurmak için çare arıyor. Merkez Bankası'nın verilerine göre karşılıksız çek yüzünden mahkemeye verilenlerin sayısı katlandı. Yasaklama kararı eylül ayında geçen yıla göre 13 kat artışla 43 bin 380 oldu.


---------- YAZI DİZİSİ - 1 --------------


Büyük umutlarla çıkarılan yeni Çek Yasası iş dünyasının korkulu rüyası haline geldi. Yasayla hapis cezası kalkınca, karşılıksız çek sayısı yüzde 50 arttı. Çeke güven bitti, bankalarla ticaret erbabı karşı karşıya geldi. Çekin sahtekarlık aracı haline geldiğini belirten iş dünyası temsilcileri ise acilen yeni düzenleme yapılmasını bekliyor.
İş dünyasının "çekte hapis cezası kalksın, ekonomik suça ekonomik ceza gelsin" talepleri doğrultusunda yeni bir çek yasası hazırlayan hükümet, tavsiyelere uyarak karşılıksız çekte hapis cezasını kaldırdı. Yasa ile binlerce kişi özgürlüğüne kavuştu derken uygulamada öyle olmadığı anlaşıldı. 3 Şubat 2012'de yürürlüğe giren yeni yasayla, karşılıksız çek tam anlamıyla patlama yaptı. "Nasıl olsa hapis cezası yok. Para cezasını da sonra öderim" düşüncesiyle karşılığı olmayan çek yazanların sayısı yüzde 50'ye varan oranda arttı. Bu durum, kriz sebebiyle zor günler yaşayan ticaret erbabının da kabusu haline geldi. Rakamlar, bu yılın ocak-eylül dönemindeki karşılıksız çek sayısının, geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 48.7 artarak 609 bin 742'ye yükseldiğini gösteriyor. Karşılıksız çek sayısı 2012 yılı ocak ayında 62 bin 778, şubat ayında 76 bin 920, mart ayında 59 bin 543, nisan ayında 61 bin 875, mayıs ayında 83 bin 80 adet seviyesinde gerçekleşti. Yılın ilk 6 ayında ise karşılıksız çek sayısı 405 bin 840 adete yükseldi. Bu da demek oluyor ki, binlerce iş adamı yarım milyona yakın karşılıksız çekin tahsilatını bekliyor. Bankalar ise güvendikleri müşterilerinin çek yüzünden mağdur olmalarını engellemek için güvence hesapları açmaya başladı.
Merkez Bankası'nın son verilerine göre karşılıksız çek kesme sonucu mahkemeye verilenlerin sayısında da ciddi bir artış yaşanıyor. Yasaklama kararı eylül ayında geçen yıla göre 13 kat artışla 43 bin 380 adet oldu. Ocak-eylül dönemindeki yasaklama kararı ise 337 bin 663'e ulaştı. Yasa çıkmadan önce cezaevlerinde eski kanun uyarınca ceza alan 1500 kişi bulunuyordu. nbsp;


gt; Eskiden hapis cezası vardı
14.12.2009 tarihli eski çek kanununa göre karşılıksız çek veren kişi hakkında her çekle ilgili olarak daha önce 1500 güne kadar adli para cezası verilirken, bu cezayı ödemeyenler hakkında hapis cezası uygulanıyordu. Bunun yanı sıra bankalar, çek hesabı açtırmak isteyenlerin yasaklılık durumuna ilişkin adlî sicil kayıtlarını, açık kimliklerini saptamak için fotoğraflı nüfus cüzdanı, pasaport veya sürücü belgesi örneklerini, yerleşim yeri belgelerini, vergi kimlik numaralarını, tacir olanların ayrıca ticaret sicili kayıtlarını, esnaf ve sanatkâr olanların ise esnaf ve sanatkâr sicili kayıtlarını almak ve çek hesabının kapatılması hâlinde bunları, hesabın kapatıldığı tarihten itibaren 10 yıl süreyle saklamakla yükümlü oluyordu. nbsp;


gt; Şimdi ceza: 10 yıl çek yok
3 Şubat tarihinde yürürlüğe giren yeni kanuna göre, karşılıksız çek kesen kişilere 10 yıl süreyle çek verilmiyor. Yeni kanunda hakkında işlem yapılan kişiye uygulanan adli nitelikteki yaptırım, idari nitelikte bir yaptırıma dönüştürüldüğünden, daha önce Adli Sicilde tutulan yasaklılık durumuna ilişkin kayıtlar, Merkez Bankasında tutuluyor. Karşılıksız çek veren kişi hakkında her çekle ilgili olarak daha önce 1500 güne kadar adli para cezası verilirken, yapılan değişiklikle, savcı tarafından her çekle ilgili olarak çek düzenleme ve açma yasağı kararı veriliyor. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına ilişkin kayıt, üzerinden 10 yıl geçmesi halinde Merkez Bankası tarafından resen siliniyor. Böylece karşılıksız çek kesen kişilere 10 yıl süreyle çek verilmeyecek. Hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleyen kişiye, her çekle ilgili uygulanan 1 yıla kadar hapis cezası, 300 TL'den 3 bin TL'ye kadar idari para cezasına dönüştürüldü.


gt; gt; gt; 2012 yılının ilk 7 ayında karşılıksız çek miktarları
AyMiktar nbsp;
Ocak62 bin 778 nbsp;
Şubat76 bin 920 nbsp;
Mart59 bin 543 nbsp;
Nisan61 bin 875
Mayıs83 bin 80 nbsp;
Haziran61.644
Temmuz74.000