ESKİ BAYRAM GELENEKLERİNİ HATIRLAMAYA NE DERSİNİZ? Geçmişlerinizin canına değsin

Gelin eski bayram geleneklerine bir göndermede bulunalım, çocuklarımıza hoş bir bayram hatırası bırakalım. Sofralarımızı bayram yemekleriyle neşelendirelim ve etrafında hep birlikte olalım...

Unutmamalıyız zamana dünü, bugünü ve yarınıyla baktığımız vakit değer kazanır. Çok şeyin unutulmuş ya da unutulmaya aday olduğu dünyamızda ve elbette kendi ülkemizde bir de COVID-19 belası ile uğraşıyoruz. Zor bir süreçten geçiyoruz. Herkesin kendi büyüklüğü, sorumluluğu anlamında problemleri ve gelecek endişeleri var ama ben kendi adıma umutsuz değilim.
Anadolu bugün yaşayanların bütün umursamazlığına rağmen hâlâ olağandışı zenginliklere sahip ve mutfak meraklıları için derinliği olan bir coğrafya. Bayramlarımızın doğurduğu zengin mutfak kültürü de Anadolu’nun törensel yemekleri açısından çok önemli bir başlık. Unutmayalım ki Anadolu’dan binlerce yıldır lezzet fısıltıları yayılmış.
Dinî bayramların günleri Kameri Takvime göre hesaplandığı için, şu an kullanılan takvimde her yıl aynı tarihe rastlamaz. Her yıl onar günlük gerilemeyle gelen ramazan bayramları değişik mevsimlerde kutlanır. Doğal olarak değişik mevsimler, mevsimlere bağlı olarak farklı bayram yemeklerini de beraberinde getirmiş. Anadolu’nun her şehri için ramazan bayramlarında özel yemeklerden bahsetmek mümkün. HENGAL (HİNGEL), KÜRT PEHLİSİ, PEPEÇURA, LOKUM-HALİVE gibi etnik yemekler ya da Anadolu’nun hemen her noktasında görebileceğiniz YAPRAK SARMALARI, BÖREKLER, BAKLAVALAR gibi ortak yemekler dışında her şehrin kendine özel yemekleri var. Bu yemeklerin bazıları sadece bayramlarda yapılıyor. İzmir’de EKMEK DOLMASI (KAPAKLI EKMEK), Kayseri Uzun Yayla’da LOKUM- HALİVE gibi. Bayramlarda hoşaf yapmak ve ikram etmek “GEÇ-MİŞLERİNİZİN CANINA DEĞSİN” sözü açısından çok önemli idi. BAYRAM KÖMBESİ Hatay, Gaziantep, Adana, Diyarbakır çevresinde ramazan ayında bayram günlerinde un, şeker, maya, süt, kömbe otu, tarçın, karanfil ve susamla yapılan bir hamur işi idi. Belki biz farkında olamadık ya da kafalarımız çok karıştırıldı ama Anadolu’nun nimetlerinden alabildiğine ve daha fazla faydalanmasını bilmiş eski zaman insanları. İyi ki bu alışkanlıklarımızı sürdürenler var ve iyi ki modern hayatın gereği bahanesiyle bizi var eden geleneklerimizden kopmadılar. 
Bu sene bayram tatili yok, yani evlerimizde olacağız ve muhtemelen eski bayramlarımızı uzun uzun hatırlayabileceğimiz yeterli zamanımız olacak. Ben derim ki gelin eski bayram geleneklerine bir göndermede bulunalım. Eski sofralarımızı hatırlayalım, çocuklarımıza hoş bir bayram hatırası bırakalım. Biliyorum bu yıl bayram, cami avlusunda kutlama keyfi ve huzuruyla başlamayacak ama hatırlatmak isterim, bayram namazına gitmeden varsa bir iki tane hurma yemek Anadolu’nun birçok yerinde uygulanırdı. Siz de güne böyle başlayabilirsiniz. Gençlerimize, çocuklarımıza eski bayram anılarımızı anlatalım, bayram sofralarımızın etrafında hep birlikte olalım. Hepimiz gücümüz nispetinde güzel bir KAHVALTI SOFRASI hazırlayalım Allah ne verdiyse. Bayramın eski ruhundan uzakta olsak da öğle ve akşam sofralarımızı bayram yemekleri ile neşelendirelim. Bahar çiçekleri ile bayram soframızı güzelleştirelim. İnanın evcek hatırlayacağımız bayram sofraları olur. Kesinlikle denenmeye değer.
Nice güzel bayramlara...

BAYRAM KÖMBESİ  
MALZEMELER:
¥ 500 gram un
¥ 125 gram tereyağı
¥ 5 çorba kaşığı zeytinyağı
¥ 4 çorba kaşığı toz şeker (İsteğe göre hamura ilave edilir)
¥ 1 tatlı kaşığı karbonat
¥ 1 çorba kaşığı kömbe baharatı
¥ 5 çorba kaşığı süt veya su

İÇ HARCI İÇİN:
¥ 10 adet hurma
¥ 10 adet ceviz içi
¥ 2 çorba kaşığı susam
¥ 1 tatlı kaşığı çörek otu
¥ 1 çorba kaşığı kömbe baharatı

HAZIRLANIŞI:
İç harcı için hurmaların çekirdekleri ayıklanır. Küçük, küçük doğranır. Bir tavada bir kaşık tereyağında bir iki dakika kavurulur. İnce kıyılmış ceviz içi, bir çorba kaşığı susam ve baharat karışımından bir çay kaşığı ilave edilerek karıştırılır. (Kömbe baharatı için bir tatlı kaşığı zencefil, bir tatlı kaşığı tarçın, bir tatlı kaşığı mahlep, bir çay kaşığı karanfil karıştırılarak da evde hazırlanabilir.) Tava ocaktan alınarak hazırlanan iç malzeme soğumaya bırakılır. Hamuru için bir kâsede yumuşamış tereyağı, zeytinyağı, süt baharat, karbonat, tuz ve şeker ilave edilerek birlikte çırpılır. Un, azar azar ilave edilerek hamur hâline getirilerek üzeri kapatılır. Buzdolabında 30-35 dakika dinlendirilir. Dinlenen hamur ceviz büyüklüğünde parçalara ayırılır, yuvarlanarak avuç içinde açılır. Açılan hamura hazırlanan iç harcından bir miktar yerleştirilir. Hamur, hurma içinde kalacak şekilde toparlanarak varsa kalıpla şekil verilir. Yağlanmış fırın tepsisine dizilir. Üzerlerine hafif susam ve çörek otu serpilerek 180 derecede önceden ısıtılmış fırında 20-25 dakika pişirilir.

KOL BÖREĞİ
MALZEMELER:
¥ 750 gram un
¥ 2 yumurta
¥ 1 su bardağı sıvı yağ
¥ 1 su bardağı yoğurt
¥ 1 tatlı kaşığı sirke
¥ 1-1,5 su bardağı su
¥ 2,5 tatlı kaşığı tuz

PEYNİRLİ İÇ HARÇ İÇİN
¥ 300 gram rendelenmiş beyaz peynir
¥ Yarım demet doğranmış maydanoz

ISPANAKLI İÇ HARÇ İÇİN
¥ 1 kg ıspanak
¥ 3 adet soğan
¥ 2 çorba kaşığı sıvı yağ
¥ Tuz, karabiber

HAZIRLANIŞI:
Bütün malzemeleri karıştırarak orta yumuşaklıkta bir hamur yoğurulur. Yoğurulan hamurdan 10-12 adet beze elde edilir. Hazırlanan bezeler 30 dakika dinlendirdikten sonra incecik yufka hâlinde açılır, fırça yardımıyla sıvı yağ ile üzeri hafif yağlanır. Ispanaklı harç için ıspanak yaprakları yıkayıp kurulanır. Kıyılmış ıspanak ve kıyılmış soğan sıvı yağda bir iki dakika sotelenerek tuz ve karabiber ilave edilir. Hamurun uç kısmından biraz katlayıp harç malzemesi isteğe bağlı olarak peynirli veya ıspanaklı olacak şekilde hamur uzunluğunca yerleştirilir. İnce rulo şeklinde sarılarak hazırlanan rulolar ortalama beş dilim hâlinde kesilerek yağlanmış tepsiye dizilir. Bütün bezelere aynı işlem uygulanır. Tepsiye aralıklı olarak dizilen hamurların üzerine yumurta sürülüp, çörekotu dökülerek fırına verilir. Önceden ısıtılmış 200 derece fırında altı üstü kızarana kadar pişirilir. (ALTINDEDE)

GÜL BAKLAVA
MALZEMELER:
¥ 5,5 su bardağı un
¥ 1 çay bardağı su
¥ 2 adet yumurta
¥ 1 çay bardağı 
sıvı yağ
¥ 2 çorba kaşığı 
limon suyu
¥ 1 tutam tuz
¥ Açmak için 3 su bardağı buğday nişastası
¥ İç harcı için 2 su bardağı dövülmüş ceviz içi
¥ Üzeri için 300 gram tereyağı

ŞERBETİ İÇİN:

¥ 4 su bardağı toz şeker
¥ 6 su bardağı su
¥ 1 tatlı kaşığı limon suyu

HAZIRLANIŞI:
Derin bir kap içerisinde yumurta, sıvı yağ, su, tuz ve limon suyu karıştırılır. Üzerine azar azar un eklenerek yumuşak kıvamlı bir hamur elde edilinceye kadar yoğurulur. Hamurun üzeri örtülerek, 25 dakika dinlendirilir. Hamurumuz dinlenirken tatlının şerbeti hazırlanır. Derin bir tencerede su ve şeker karıştırılarak yüksek ateşte kaynatılır. Ocağın altı kısılarak limon suyu ilave edilir. 10 dakika daha kaynatılarak ocağın altı kapatılır. Hazırlanan şerbet, soğumaya bırakılır.
Dinlenen baklava hamurundan 12 adet beze yapılarak nişasta serpilmiş tezgâhın üzerinde bezeler tek tek oklava yardımıyla çok ince ve yufka genişliğinde olacak şekilde açılır. Açılan yufkalar önce ortasından ikiye daha sonra da dört eşit parçaya kesilir. Her bir parça elimizle yufkanın ortasına doğru yavaş yavaş büzülerek avuç içi olacak büyüklüğe getirilir. Yufkanın uç kısmından ortaya doğru katlanarak ortasına bir tatlı kaşığı ceviz içi konulur. Hamur kenarlardan içeriye doğru bohça gibi katlanarak avuç içimizde yuvarlanır. Ters çevrilerek yağlanmış tepsiye yerleştirilir. Bütün bezeler açılıp, gül baklavaları tepsiye yerleştirildikten sonra, eritilmiş, kızdırılmış ve köpüğü alınmış tereyağı baklavaların üzerine kaşığımızın ucu ile şekillerini bozmayacak biçimde dökülür. 170 dereceye ayarlanmış fırında 30 dakika üzeri kızarıncaya kadar pişirilir. Fırından çıkarılarak ılık şerbet baklavalarımızın üzerine gezdirilir. Şerbeti çekinceye kadar, yaklaşık 1,5-2 saat bekletildikten sonra servis edilir. 

LOKUM
MALZEMELER:
¥ 1 su bardağı süt
¥ 2 su bardağı su
¥ Yarım çay bardağı sıvı yağ
¥ 1 adet yumurta
¥ 1 paket yaş maya
¥ 1 çorba kaşığı toz şeker
¥ 1 çorba kaşığı tuz
¥ Aldığı kadar un

İÇ HARCI İÇİN:
¥ 4-5 adet patates
¥ Tuz, kırmızıbiber

KIZARTMAK İÇİN:
¥ Sıvı yağ

HAZIRLANIŞI:
Patatesler haşlayıp soyularak bir kenara alınır. Tuz ve kırmızıbiber ilave edilip bütün malzeme güzelce harmanlanır. Bir su bardağı sütün içinde maya ve şeker eriyene kadar karıştırılır. 15 dakika kadar bekletilir. Hamuru için yoğurma kabında sıvı yağ, yumurta, tuz, su ve mayalı süt karıştırılır. Un, azar azar eklenerek yumuşak kıvamda bir hamur elde edinceye kadar yoğurulur. Hamurun üzeri örtülerek 30 dakika dinlendirilir. Yoğurulan hamur üç bezeye ayrılır. Bezelerin her biri oklavayla açılır. Açılan yufkaların yarısına patatesli iç öbek öbek dağıtılır. Yufkanın diğer yarısı patateslerin üzerine kapatılıp hamur ruletiyle istenilen biçimde kesilir. Kızdırdığınız sıvı yağda böreklerin her tarafı kızartılır. Sıcak servis edilir. (GUBATE)

RESMİN BÜYÜK HALİ İÇİN RESME TIKLAYIN