Tezat

Ninem diyor ki atasözlerini pek seviyorsunuz diye bu konuya el attım azizim. Toplaşın hep birlikte şu meseleye eğilelim. Efenim, atasözleri, TDK'ya göre; uzun deneme ve gözlemlere dayanılarak söylenmiş ve halka mal olmuş, öğüt verici nitelikte sözler. Yeni neslin anlayacağı şekilde özetlemek gerekirse; geçmişin en çok retweet almış tweet’lerine atasözü diyoruz gençler…

Dilimiz o kadar zengin ki, “Eee, atalarımız boşuna dememişler”le başlayarak bir atasözü kondurabiliyoruz. Onlarca cümle, paragrafla anlatacağımız bir konuyu hatta yaşanmış bir ömrü tek bir atasözüyle özetleyebiliyoruz…

Ayaklarını yorganlarına göre uzatan, uzun yıllar saman saklamış, “tencere yuvarlanmış kapağını bulmuş” diyecek kadar teşbihçi, “çıkmayan candan ümit kesilmez" diye düşünecek kadar ümitli atalarımıza minnettarız… Dinledik, uyguladık… Ha arada sakladığımız samanları hop diye bir inek çıktı yedi, göl olması beklenen damlalar gözyaşlarıyla sınırlı kalarak heba oldu, 40 değil kırk bin kere söylenen bazı şeyler hiç ama hiç olmadı, sabreden dervişler hem ermedi muratlarına, hem de "salak" diye parmakla gösterildi ama mesele o değil...

Mesele şu; söyleyenler aynı atalar, ama bazı atasözlerinde tuhaflık var. Biri diğerinin tam tersi… Örnek mi?

"İti an, çomağı hazırla " ile "İyi adam lafının üstüne gelirmiş”in ezelî rekabeti…

Eee, ne yapacağız şimdi?

Eğri otur doğru konuş./Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar. Doğru konuşalım mı konuşmayalım mı? Ve işte devamı;

Ateş olsa cirmi kadar yer yakar/ummadık taş baş yarar.

Zorla güzellik olmaz./Zora dağlar dayanmaz.

Son gülen iyi güler/Sona kalan dona kalır.

Mala geleceğine cana gelsin/Mal canın yongasıdır.

Battı balık yan gider/Zararın neresinden dönersen kârdır.

Denizi sev, karada dur./Boğulacaksan büyük denizde boğul.

Eşeğe altın semer vursan, eşek yine eşektir./Ye kürküm ye.

Damlaya damlaya göl olur./Taşıma suyla değirmen dönmez.

Fazla mal göz çıkarmaz./Azıcık aşım ağrısız başım.

Dereyi görmeden paçaları sıvama./Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir.

Kervan yolda düzülür./Balık baştan kokar.

Söz gümüşse, sükût altındır./Sükût ikrardan gelir.

Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır./Lafla peynir gemisi yürümez.

İyilik yap denize at./Merhametten maraz doğar.

Yüzü güzel olanın huyu da güzel olur./Yüzü güzel olanı değil huyu güzel olanı sev.

Akıl akıldan üstündür./Aklın yolu birdir.

Acı patlıcanı kırağı çalmaz./Kurunun yanında yaş da yanar.

İşleyen demir ışıldar./İnsan yedisinde neyse yetmişinde de odur.

Fazla mal göz çıkarmaz./Azı karar çoğu zarar.

Eski dost düşman olmaz./Güvenme dostuna saman doldurur postuna.

Ninem diyor ki; Ak koyunun kara kuzusu da olur.