Çalışmadan hem emeklilik hem de sağlıktan faydalanma yolu
5 Kasım 2018 02:00
SGK reformu bağlamında Türkiye’de ilk "Emeklilik" kitabını yazmıştım. Akabinde çıkarmış olduğum "Emeklilik Davaları" adlı eserim hâlen alternatifsiz tek kitap olma özelliğini sürdürmektedir. Gerek bu eserlerimde gerekse yazılarımda “çalışmadan emeklilik kavramı"nı dile getirmiştim. Evet çalışmadan da emeklilik mümkündür. Bunu duymayan okuyucularımızın da bilmesini istedim. Çünkü emeklilik, insanın çalışmayacağı duruma geldiğinde insan onuruna yakışmayan başka insanlara avuç açmaktan insanları kurtaran muhteşem bir uygulama.
Çalışmadan emeklilik, SGK’ya başvurup kendi primlerini kendi yatırarak emeklilik şartları gerçekleşince SGK’dan emekli olabilme uygulamasıdır.
Kapsamda bulunanlar
Türkiye'de ikamet edenler ile Türkiye’de ikamet etmekte iken sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerdeki Türk vatandaşlarından;
- 18 yaşını doldurup SGK’ya tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmayan,
- Sigortalı olarak çalışmakla birlikte ay içerisinde 30 günden az çalışan ya da tam gün çalışmayanlar,
- Kendi sigortalılıkları nedeniyle Türkiye’de sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük ve yaşlılık aylığı almayanlar,
İsteğe bağlı sigortalı olabilmektedir.
Başvuru ve ödenecek primler
İlk defa çalışmadan isteğe bağlı sigortalı olmak isteyenlerin örneği SGK tarafından hazırlanan “İsteğe Bağlı Sigorta Giriş Bildirgesi” ile ikametgâhlarının bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine başvurmaları gerekmektedir.
Tekrar isteğe bağlı sigortalı olmak isteyen sigortalıların ise talep dilekçesi ile müracaatları yeterli olmaktadır. İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın SGK kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlar. İsteğe bağlı sigorta primi prime esas kazancın alt sınırı ile üst sınırı arasında, sigortalı tarafından belirlenen prime esas aylık kazancın %32'sidir. Buna göre 2018 yılında isteğe bağlı sigortalı olanlar her ay en az 649 TL prim ödemeleri gerekmektedir. Yüksek emekli maaşı isteyenler daha fazla prim yatırabilirler.
Eşleri ve çocukları da faydalanır
Çalışmadan sadece isteğe bağlı olarak prim yatıranlar aynen çalışanlar gibi kendileri, eşleri ve çocukları genel sağlık sigortasından faydalanabilmektedir. Ayrıca gelir testi ya da genel sağlık sigortası primleri ödemeleri zorunlu değildir.
Diğer yandan emeklilik şartları yerine geldiğinde emekli olabilmektedirler. Emeklilikten sonra da prim ödemeden genel sağlık sigortasından faydalanabilmektedirler.
***
“Hiçbir zaman kaybetmem. Ya kazanırım, ya da öğrenirim” N. Mandela
“BAŞIN DÜŞERSE DARA, İSA KARAKAŞ’I ARA”
Staj ve çıraklık mağdurları olan değerli okurlarıma gerek sosyal medyadan gerekse bu köşeden bize ulaşarak göstermiş oldukları muhabbet dolu ve samimi teveccühlerinden dolayı tek tek şükranlarımı arz ediyorum. Stajyerler arasında özelikle borçlanma açısından farklı uygulamaların eşitlenmesi ve emeklilikte sayılması için önümüzdeki yazılarımda da desteklemeye devam edeceğimi bir kez daha belirtmek isterim.
Yüksek maaşın emekliliğe etkisi
"İsa Ağabey, bir arkadaşım sigortasını asgari ücret üzerinden ödüyor. Emekliliğine iki sene var. Bu son iki sene sigortasını yüksek veya ne kadar yüksekten yatırırsa emekli maaşına etki eder?" Olcay K.
Olcay Bey, yüksek emekli maaşı almak için en önemli faktör hiç kuşkusuz çalışırken SGK’ya yüksek maaştan ödenen primler teşkil etmektedir. Bu bağlamda ödenen maaş ile yüksek emeklilik arasında doğru orantı bulunmaktadır. Bu nedenle gerçek ücretlerden prim yatırılmasını tavsiye öderim.
Hanımdan dolayı çifte maaş
"İsa Bey, eşim otelde temizlik işçisi olarak çalışırken aniden geçirdiği emboli sonucu fenalaşarak otelde vefa etti. 1985 gün primi var. Bana hanımımdan dolayı maaş bağlanır mı?" Murat F.
Murat Bey, hanımından dolayı sana bir değil iki emekli maaşı bağlanacak. Zira eşinin otelde ölümünü SGK iş kazası kabul etmektedir. Bu nedenle dul aylığı ve ölüm geliri almaya hak kazanmış bulunmaktasın.
Zorla ücretsiz izin
"İsa Bey, çalıştığımız fabrikada işler iyi gitmesine rağmen dolar artışı nedeniyle beni zorla ücretsiz izne göndermek istiyorlar. Hakları var mı?" Faruk A.
Faruk Bey, işvereniniz sizi zorla ücretsiz izne gönderemez. Ücretsiz izin talebi sizden gitmeli sizin talebiniz ve olurunuz yoksa gönderemez. Diğer yandan ücretsiz izne gönderme zorunluluğu olsa bile işçiler arasında keyfî hareket edemez. Eşit davranması gerekir.
***
“İnsanlar 3’e ayrılır; 1-Görenler, 2-Gösterince görenler ve 3- Asla görmeyenler.” Leonardo da Vinci