İşçiler, Kod-29’dan nasıl kurtulabilir?

 

Önceki yazımızda bazı işverenlerin haksız ve sebepsiz olarak gerçekte işçilerin işlemediği fiiller varmış gibi SGK’ya verilen işten ayrılma bildirgesinde işçilerin Kod-29 olarak bilinen “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı” iftirasıyla çıkarıldıklarına yönelik bildirimlerinin işçileri büyük mağduriyetlere maruz bıraktıklarını izah etmiştik.

Zira Kod-29 ile işten atılan masum işçiler, başta işsizlik ödeneği, kıdem tazminatı gibi birçok haklardan mahrum kalmaktadır. Daha da kötüsü bu kod nedeniyle ahlaksız ve kötü niyetli gibi algılandıklarından yeni iş başvuruları çoğu zaman kabul edilmemektedir. Hâl böyle iken Covid-19 ve ekonomik zorlukların devam ettiği bu süreçte belirtilen işçiler geçimlerini sürdürmek için ne işsizlik ödeneği alabilmekte ne de yeni bir işe girebilmektedir.

Peki bu durumda işçiler, Kod-29’dan nasıl kurtulabilir?

 

 

Kod-29’un işaretlendiği sigortalı işten ayrılış bildirgesi, SGK’ya e-Sigorta yoluyla işçinin işten çıkarıldığı tarihten 10 gün içinde bildirilmektedir. Bu sürede belirtilen kodun değiştirilmesi ya da düzeltilmesi mümkün bulunmaktadır. Ancak düzeltme ya da değiştirme işlemi tamamen işverenin inisiyatifi ve iradesine bağlanmıştır. İşçi bu süre içinde işvereni ikna eder veya işveren vicdanının sesine kulak verirse çok basit bir şekilde bu kod silinebilir.

Buna göre sigortalı işten ayrılış bildirgesinde yer verilen Kod-29’un 10 günlük süre içerisinde düzeltilebildiği gibi bildirge iptali de bu süre içerisinde yapılabilir. Bu süre içerisinde yapılan değişikliklerden dolayı SGK tarafından idari para cezası da kesilmemektedir.

Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin, işverenler tarafından verildikten sonra 10 gün içinde silinmesi ve güncellenmesi her zaman e-Sigorta yoluyla işverenler tarafından yapılabilecektir. 10 günlük süre geçtikten sonra işverence bildirgenin sehven verilmesi, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenen raporlarla silinmesinin istenmesi ya da mahkeme kararı ile silinmesi gereken durumlarda silme işlemi “4/a Tescil Programı”nın “İşten Ayrılış Silme” menüsü aracılığıyla yapılacaktır.

10 günlük sürenin geçirilmesi hâlinde kodun değiştirilmesi zorlaşmaktadır. Zira SGK sistemi üzerinden işveren tarafından değiştirilmesi mümkün olmayacaktır.

Zira SGK, işten ayrılış bildirgeleri aynı zamanda İŞKUR’a da göndermektedir.

 

 

İşten ayrılış nedeni 10 günlük süreden sonra SGK tarafından düzeltilmesi hâlinde, işsizlik sigortası ödeneği almak isteyen sigortalılara düzeltilen işten ayrılış bildirgesi ile İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında somut belge ile (ihbar veya kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu vs.) İŞKUR’a müracaat etmesi yönünde bilgi verilecektir.

Keza İŞKUR işten çıkış kodlarına bakarak işçiye işsizlik ödeneği verilip verilmeyeceğine karar vermektedir. Bu nedenle işverenlerin sigortalı işten ayrılış bildirgesinde 10 günlük süreden sonra yaptıkları işten ayrılış nedenine yönelik düzeltme talepleri ise sigortalı işten ayrılış bildirgesine ait bilgilerin sigortalıların işten ayrıldığı tarihten itibaren 11. gün İŞKUR tarafından SGK’nın bilgisayar sistemine erişim sağlanarak alındığından bu süre dışında SGK tarafından yapılan düzeltmeler İŞKUR tarafından kabul edilmediğinden işverenlerin ya da sigortalıların düzeltme nedenlerine ilişkin kanıtlayıcı belgelerle İŞKUR müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir.

 

 

Mevcut düzenlemelere bakıldığından Kod-29 nedeniyle mağdur olan işçinin, işten ayrılış nedenine yönelik talepleri ancak işverenle birlikte müracaat etmişse değiştirilmektedir. Bunun dışında sadece işçilerin taleplerinde işten ayrılış nedeni ile ilgili herhangi bir değişiklik yapılmamaktadır.

İşçi, işvereni ikna ederse işten ayrılış nedenine yönelik talepleri buna ilişkin belgelerle müracaat edilmesi hâlinde değiştirilmektedir. 

Diğer yandan işten ayrılan işçilerin münhasıran Kod-29’un değiştirilmesi ile ilgili denetim yapılmadığı gibi ara buluculukta da düzeltilmesine yönelik yasal düzenlemeler de bulunmamaktadır.

Netice itibarıyla Kod-29 nedeniyle mağdur olan masum işçilerin açıkladığımız mağduriyetlerinin giderilmesi için, meselenin sadece işverenin inisiyatifine bırakılmaması yönünde ivedi olarak yasal düzenlemeler yapılması son derece elzemdir. 

               ***

"Paranızı paranın alabileceği şeylere harcayın. Zamanınızı ise para ile satın alamayacağınız şeylere harcayın." Haruki Murakam