Yenilenen seçimin sonucunu hangi dinamikler belirleyecek?

23 Haziran’da İstanbul’da sandığa gidebilecek seçmen sayısı, 10 milyon 570 bin 939 kişi. Bu sayı 31 Mart seçimlerinde de aynıydı. Seçmen listeleri değişmeyecek. Kesin olan hususlardan biri bu.

31 Mart seçimlerinin sonucunda ortaya çıkan rakamsal verilerinden ve oranlardan, seçime katılacak seçmen sayısı dışındakilerin tümü 23 Haziran’da değişebilir.

Partiler ve adaylar, 23 Haziran’a hazırlanırken önce 31 Mart seçimlerinin rakamsal analizine bakmaları gerekir. Kampanyalarını ona göre şekillendirmeliler.

31 Mart’ta Binali Yıldırım ve Ekrem İmamoğlu arasındaki oy farkı, resmî olarak 13 bin 729’a kadar indi.

Seçimlerde ortaya çıkan şaibeleri, usulsüzlükleri, oy kaydırmaları da dikkate aldığımızda aradaki fark yok denecek kadar az. Bundan dolayı her iki adayın da, önce 31 Mart’ta kendilerine oy veren seçmen kitlelerini tekrar motive etmeleri gerekiyor.

Ardından odaklanmaları gereken ikinci konu, sandığa gitmeyen seçmenleri kendilerine oy vermeye ikna ederek sandık başına götürmek.

31 Mart’ta, İstanbul’da 8 milyon 865 bin kişi sandığa gitti. Sandığa gitmeyen seçmen sayısı bir milyon 705 bin. Bu yüksek bir sayı. Ancak sandığa gitmeyenler kategorisinde başka bir rakama bakmak gerekir. O da 24 Haziran'da sandığa gidip de, 31 Mart seçimlerinde gitmeyenlerin sayısı.

24 Haziran 2018 seçimlerinde İstanbul’un kayıtlı seçmen sayısı 10 milyon 573 bin 543’tü. Kayıtlı seçmen açısından önemli bir fark yoktu. 24 Haziran’da 9 milyon 304 bin seçmen sandığa gitmişti. Dolayısıyla 24 Haziran’da sandığa gidip 31 Mart’ta gitmeyenlerin sayısı 439 bindir. Bu rakam yüzde 4.13 puanlık oldukça yüksek bir farka tekabül ediyor.

Seçim sonrası sandık analizlerine bakıldığında, bu rakamın oransal olarak büyük çoğunluğunun AK Parti ve HDP seçmeni olduğu biliniyor. Bu anlamda AK Parti, sandığa gitmeyen, ancak geçmişte en az birkaç kez kendisine oy vermiş seçmeni, sandığa götürmeye dönük bir kampanya diliyle etkili olabilir.

Üçüncü konu, geçersiz oylar. İtirazlarla düzeltmelerin ardından İstanbul’da sandığa kadar gidip oyu geçersiz sayılan seçmen 314 bin 243’tür. Bu rakam 24 Haziran’da 149 bin civarındaydı. Yine burada da iki seçim arasında önemli bir fark var.  Bazı seçmenler sandığa kadar gidip bilinçli olarak geçersiz oy vermiş olabilir. Ancak önemli bir sayıya tekabül eden geçersiz oy da, yapılan hatalardan kaynaklanabilir.

Bir oyun bile sonucu etkileyebileceği dikkate alındığında, en azından teknik anlamda geçersizliğin önüne geçmek için partiler seçmenlerini bilgilendirmeli ve bunun için önlem almalıdır.

Dördüncü bir konu, Kürt seçmenlerin oy tercihi ve Saadet Partisi’nin oyları. HDP, 24 Haziran’da 1 milyon 146 bin oy aldı. 31 Mart seçimlerinde HDP tabanının sandığa giden önemli bir oranı Ekrem İmamoğlu’na oy verdi. Saadet Partisi ise 31 Mart seçimlerinde 103 binin biraz üzerine çıktı. Konjonktürel değişkenler dikkate alındığında, bu iki partinin seçmenlerinin anlamlı bir kısmı tercih değişikliğine gidebilir.

Yine burada tercih değişikliğini belirleyecek unsur, Millet İttifakı’nın kampanya söyleminden daha çok, Cumhur İttifakı’nın kampanya ve söylemindeki değişiklik olacaktır.

Beşinci konu, ittifak dışı partilerin oylarıdır. SP ve HDP dışında, DSP başta olmak üzere oyları çok az da olsa birçok parti  31 Mart seçimlerinde İstanbul’da aday göstermişti. Bazıları şimdiden adaylarını çekeceklerini açıkladılar. Dolayısıyla, 23 Haziran sanki iki turlu bir seçimin ikinci turu mahiyetinde olacak.

31 Mart seçimlerinden partiler dersler çıkardı. Seçmenler ise, oy verme tercihlerinin ne tür sonuçları ortaya çıkardığını ve siyasetin yönüne nasıl etki ettiğini gördüler.

Yenilenen seçimlerde, her iki adayın tabanında bir konsolidasyon yaşanacak. Muhalefet kesimlerinin iddia ettiği gibi, seçimlerin iptal edilmesi Binali Yıldırım’ın 31 Mart’ta aldığı mevcut oy oranına olumsuz yansımaz.

Önemli olan, 31 Mart seçimlerinde mevcudun üzerine çıkmak. Sandığa gitmeyenlerin önemli bir oranının sandığa gitmeye ikna edilmesi, geçersiz oyları azaltmaya dönük önlemler, Kürt seçmen ve SP tabanını iknaya yönelik kampanyalar, sonucu değiştirebilir...