Aç tavuk!

ABD Kongresindeki Cumhuriyetçi üyeler, Temsilciler Meclisi ve Senatodan geçen iki ayrı vergi tasarısını birleştirdi ortak bir yasa teklifine dönüştürdü. Kurumlar Vergisi 2018’den itibaren %35’ten %21’e indiriliyor. Daha önceki yasada %20 olarak belirlenen indirimin %21’e çıkarılması uygulama yılının 2019’dan 2018’e çekilmesi için verilen bir taviz. Yasa bugün Temsilciler Meclisinde oylanacak. Gerçekten şirketler yılda %14 daha az vergi mi ödeyecek? Hayır! Bakın ABD’de vergi sistemi nasıl çalışıyor? ABD federal hükûmeti, 30 Eylül 2017’de sona eren 2016-2017 bütçe yılında 2.9 trilyon dolar vergi topladı. Ancak harcamaları 3,5 trilyon dolara yaklaştı. Peki 600 milyar dolarlık açık vergi indirimiyle daha da büyümeyecek mi? Tabii ki büyüyecek. En dramatik değişim Şirketler Gelir Vergisinde olacak. Apple’dan Facebook’a, Amazon’dan Google’a, Coca Cola’dan McDonalds’a birçok dev şirket, mali sistemlerini derinden etkileyecek bu yasa tasarısı nedeniyle diken üstünde. ABD’de şirketlerin gelir vergisi oranı %35. Ama şirketler vergi yasasındaki boşluklardan ve avantajlardan istifade ederek %20 vergi ödüyor. Yeni vergi reformuyla fiilî durum gerçeğe dönüştürülmek isteniyor. Yüzde 35 sadece kağıt üzerinde var. Aslında ödenen vergi oranı yüzde 20.. 1980’lerde şirketlerin gelirlerinin yüzde 80’i vergiye esas alınıyordu. Yasal boşluklardan istifade ettikleri için günümüzde gelirlerinin sadece yarısı vergilendiriliyor... Sorumlu Federal Bütçe Komitesi raporuna göre vergi indirimiyle hükûmet gelecek 10 yılda 1.9 trilyon dolar daha az vergi toplayacak . Aç tavuk kendini buğday ambarında görür misali  yeni  vergi reformuyla, yasal boşlukların bir kısmı kaldırılarak Amerikan şirketlerinin yurt dışında tuttukları trilyonlarca doların geri geleceği varsayılıyor.  Apple dünyada en fazla nakit parası olan şirket. Kendisi bir Amerikan şirketi. Merkezi California'da. Ama İstanbul’da size iPhone 8 sattığı zaman o para Kalifonia’daki muhasebenin kasasına gitmiyor. Önce, Apple’ın yurt dışında kurduğu çoğu kâğıt üzerinde yer alan yan şirketlerinin kasasına gidiyor. ABD vergi kanunlarına göre de para Kalifornia’daki muhasebeye ulaşmadıkça vergilendirilemiyor. Apple da uyanık her tüccar gibi parayı ana muhasebeye ulaştırmayıp sıfır vergili adalarda kurulmuş yan şirketlerinde bekletiyor. Apple’ın bu şekilde ABD dışında tuttuğu en az 200 milyar doları var. Bunu diğer birçok büyük şirket de yapıyor. ABD şirketlerinin ''ABD dışında tutup ülke içine getirmedikleri'' paranın 2,5 trilyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Trump ise bunun en az iki katı olduğu görüşünde. Ama hükûmetin vergi indirimleri ve muafiyetlerinin bir kısmını kaldırarak kazanacağı para, vergi oranını indirerek kaybedeceği parayı karşılamaya yetmiyor. Başarı için bütün imtiyazların ve yasal boşlukların kaldırılması lazım. Bu imkânsız. ABD’li şirketlerin yararlandığı birçok açık kapı, boşluk ve ayrıcalık vergi mevzuatında kalmaya devam edecek. Yani dağ fare doğuracak. Plan tutmayacak. Amerika'ya yurt dışına çıkan sermaye dönmeyecek. Sonunda vergi gelirleri artmayacağı gibi daha da azalacak. Uluslararası borsalarda doları izleyin, sonucu görün.