Gün doğmadan neler doğar?

A -
A +

Merkez Bankası kamu iktisadi teşebbüslerine haziranda 105 milyon dolarla neden son 1,5 yılın en düşük döviz satışını gerçekleştirdi? Döviz satışının büyük bölümü enerji ithal eden BOTAŞ’a yapılıyordu. Petrol fiyatlarının düşüşe geçmesi enerji faturamızı küçülttü, dolayısıyla döviz ihtiyacımız azaldı. 10 gün önce 120 dolardan işlem gören brent petrol bugün 103 dolar seviyesinde. Dünya ekonomilerinin küçülme potasına girmesi petrol talebini daraltıyor. ABD’nin en büyük bankalarından Citigroup 2022’de petrolün 65 dolara, 2023’te ise 45 dolara düşeceğini öngören rapor yayınladı. Sürekli pembe tablo çizen IMF başkanı bile “riskler yukarı gitti, resesyon ihtimalini görmezden gelemeyiz. 2022 zor bir yıl oluyor, 2023 çok daha zorlu olacak” itirafını yapmak zorunda kaldı. Petrolde 10 dolarlık düşüş enerji faturamızı 4 milyar dolar azaltıyor. Bu hesaba göre 65 dolarlık petrolle biz 20 milyar dolar daha az enerji bedeli ödeyeceğiz. Cari açıktaki daralma sonunda hem akaryakıt fiyatlarında büyük düşüş başlayacak (iki hamlede litre fiyatı 5 lira geriledi). Böylece maliyetler azalacak, enflasyonun beli kırılacak.  

Yetmedi, 50 yıl önce üzerine beton dökülerek kapatılan kuyulardan bugün petrol fışkırıyor. Adana Ceyhan Şanlıurfa Teksas’a dönüyor. Asıl bombayı son sistem cihazlarla donatılmış, Abdülhamid isimli gemimiz patlatacak. Çift kule ile aktif konumlandırma sistemine sahip 200 mürettebat kapasiteli ve 12 bin 200 metreye kadar sondaj yapabilme yeteneğine sahip gemi Akdeniz’de hidrokarbon, petrol ve doğalgaz arayacak…

Türkiye’nin bugün birinci problemi enflasyonu doğuran, tetikleyen, ateşleyen, enerjidir. Biz net enerji ithalat etmek zorunda olan bir ülkeyiz. Geçen sene 51 milyar dolar verdik. Aslında ekonomimiz cari fazla veriyor. Ama enerji katıldığında olay tersine dönüyor.  Enerji cari açığı arttırıyor, büyük döviz ödemeleri dolayısıyla TL zayıflıyor. Her ay 5-6 milyar dolar bulmak kolay değil. Kur yükselince tüm ürünlerin fiyatları da artıyor. Enerji problemini çözmek için büyük adım atıldı. Karadeniz’deki 540 milyar metreküplük rezervi ülkeye taşıyacak borular döşeniyor. 2023’ün ilk çeyreğinde enerji bayramı yaşayacağız...  

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun TL kredi kullanımı için döviz mevduatına sınır getirmesinin ardından ilk haftada şirketler 2,6 milyar dolar sattı. Yapılan hesaplamaya göre şirketlerin elinde 7 milyar dolar daha fazlalık var. Demek ki satışlar devam edecek, aksi hâlde TL kredisi kullanamayacaklar. Şirketlerin dövizden TL’ye geçişinde sağlanacak destek için, döviz hesaplarının 31 Mart’a kadar açılmış olması şartı, 30 Haziran’a kadar uzatıldı. Buna göre, yurt içi yerleşik şirketlerin 31 Aralık 2021-30 Haziran 2022 döneminde bankalarda mevcut olan dolar, avro ve sterlin cinsinden döviz tevdiat hesabı ve döviz cinsinden katılım fonu hesabı bakiyeleri, hesap sahibinin talep etmesi hâlinde TL’ye çevrilebilecek. İşte bu yüzden uluslararası borsalarda dolar 20 yılın zirvesine çıkmasına rağmen, TL’deki kazanımları sınırlı kalıyor. Kurlarda gevşeme  kısa dönemde hızlanacak. Zira Turizmden 35 milyar dolar gelecek. Gurbetçi vatandaşlarımız 1,5 milyar dolar getirdi. Varlık barışı ile yurt dışından büyük döviz akını başlayacak. Bugünkü rakamlar 2-3 ay sonra hayal olacak.

Size başka bir güzel haber daha vereyim. Merkez Bankasının ilk çeyrek finansal raporuna göre bu dönemde, hane halkı borçlarının GSYİH’ye oranı %13’e geriledi. Finansal olmayan kuruluşların borçlarının GSYHİ’ye oranı ise %74’te kaldı. Rakamlar Türkiye’nin, hem hane halkı hem de şirketler kategorisinde borçluluk düzeyi en düşük ülkeler arasında yer aldığını gösteriyor. Bu yüzden yüksek enflasyona rağmen vatandaş ihtiyaçlarını rahatlıkla görebiliyor. Şirketler üretimlerini arttırıyor.

SON SÖZ: Gazetemin bu köşesinde haftada iki defa yurtta ve dünyada yaşanan ekonomik olayları değerlendirip 55 yıllık meslek tecrübemle gerçekleri yazıyorum. Başkaları gibi işkembeden atarak hayal satmıyorum. Benim vatandaşım kime inanacağını çok iyi bilir…

Kurban Bayramınız mübarek olsun! Böyle kıymetli günlere huzur ve sağlık içinde kavuşmanızı en içten dileklerimle temenni ediyorum.

UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.