Devlet Arşivleri'nden büyük hamle

A -
A +
Kütüphanelerin koronavirüs tedbirleri çerçevesinde kapanması araştırmacıları kara kara düşündürüyordu. Bu endişe uzun sürmedi. Önce Türkiye’de ve dünyanın birçok ülkesinde üniversitelerin elektronik kütüphaneleri uzaktan erişime açıldı. Ardından birçok yayınevi ve resmî kurum yayınlarını ücretsiz olarak okuyuculara açtılar. İstanbul Üniversitesi ‘Gazeteden Tarihe Bakış Projesi’ kapsamında 1928-1942 arasında yayınlanmış 55 gazeteyi dijital olarak araştırmacılara sundu. TÜBİTAK kendi bünyesindeki dergi koleksiyonlarını ücretsiz olarak internet sayfasına yükledi. Özellikle tarih alanında çalışmalar yürüten araştırmacıların kitap, makale, gazete  gibi kaynakların yanı sıra en fazla ihtiyaç duydukları arşiv belgelerine ulaşmaları konusundaki engeli ise Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı ortadan kaldırdı. Fiziki olarak Ankara ve İstanbul’daki arşiv binalarında bulunan Osmanlı ve Cumhuriyet dönemine ait milyonlarca belge kullanışlı bir arama motoru eşliğinde elektronik olarak internette herkese açıldı. Devlet Arşivleri’nin Belge Tarama Sistemine giriş son derece basit. İsterseniz kullanıcı adı ve şifre oluşturarak, isterseniz de e-Devlet kapısı üzerinden sisteme girerek basit ya da detaylı katalog taraması yapabiliyorsunuz. Bu taramada özetlerine ulaştığınız belgelerin orijinallerine ulaşmak istiyorsanız, ekrana gelen sonuçlara tıklamanız yeterli. Tamamen ücretsiz olarak bu belgelerin çıktılarını alabiliyorsunuz. Kurucu kanunu gereğince Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Türkiye’deki tüm resmî kurumların arşiv belgelerinin toplandığı, kataloglandığı, saklandığı ve yasal süreler geçtikten sonra araştırmacılara açıldığı çok önemli bir kurum. Kurumun Başkanı Prof. Dr. Uğur Ünal göreve başladığı günden bu yana özellikle iki konu üzerinde yoğunlaşıyor. Birinci konu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi arşiv belgelerinin tamamının dijital ortama aktarılması. Bu alanda daha önce başlatılan projeler Prof. Dr. Ünal’la birlikte ivme kazandı. Uzman personel sayısının artırılması, belgelerin tamiri ve korunması için gerekli altyapının güçlendirilmesi ve hatasız olarak dijitalleştirilmesi için cihaz ve programların temini gibi adımlar ardı ardına atıldı. İkinci konu ise, bugüne kadar arşivlerini kendi bünyelerinde tutan kurumlardaki belgelerin bir an önce Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri'ne devredilmesinin temini. Yakın dönem tarihimizi araştıracaklar için vazgeçilmez nitelikte olan Genelkurmay Başkanlığı Askerî  Tarih ve Stratejik Etüd Başkanlığı (ATASE) arşivi ile Dışişleri Bakanlığı arşivinin Devlet Arşivleri'ne devri için son aşamaya gelindi. Çok kısa bir süre içinde bu iki önemli arşive de Cumhurbaşkanlığı üzerinden ulaşmak mümkün olacak. Mevcut hâliyle Devlet Arşivleri’nin internet üzerinden sunduğu koleksiyonda Osmanlı Arşivi başlığı altında Bab-ı Asafi, Sadaret, Cevdet, Divan-ı Ahkam-ı Adliye, Hatt-ı Hümayun, Dahiliye, Hariciye, Hazine-ü Hassa, Meşihat, Yıldız, Seraskerlik gibi 50 kadar fon bulunuyor. Cumhuriyet Arşivi başlığı altında ise Anayasa Mahkemesi, Başbakanlık, Diyanet İşleri Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Millî  Eğitim Bakanlığı, Toprak İskanı Genel Müdürlüğü gibi kurumların arşivleri yer alıyor. Henüz Dışişleri Bakanlığı Arşivi’nin tamamı Devlet Arşivlerine devredilmemiş olsa da, Türk Diplomatik Arşivi’nden gelen Danimarka, Estonya, Finlandiya, İsveç, İzlanda, Letonya, Litvanya ve Norveç’le diplomatik ilişkilerimize dair belgeler de burada bulunuyor... Akademisyenlerimizin ve araştırmacılarımızın salgından korunmak için eve kapandığı bugünlerde Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’nin başlattığı bu büyük hizmetten dolayı Başkan Prof. Dr. Uğur Ünal’ın şahsında tüm arşiv çalışanlarını kutluyorum.
UYARI: Küfür, hakaret, bir grup, ırk ya da kişiyi aşağılayan imalar içeren, inançlara saldıran yorumlar onaylanmamaktır. Türkçe imla kurallarına dikkat edilmeyen, büyük harflerle yazılan metinler dikkate alınmamaktadır.