Ayakta mantar tatlı ve inatçı kaşıntı ile başlar

Ayak parmaklarımın arasında son bir kaç aydır kaşıntı, yara benzeri yırtıklar ve ağrı oluştu. Düzenli olarak sabunlu su ile yıkıyorum. Doktoruma gittim fakat istediğim sonucu alamadım. Daha başka ne yapabilirim? Mehmet Oğuzhan Erturan Saygıdeğer ve çok kıymetli okuyucularım, öncelikle geçmiş mübarek kurban bayramınızı tebrik ediyor, bütün İslam alemi ve insanlığa hayırlara, cümlemizin dert ve sıkıntılarımıza dermana vesile olmasını Yüce Mevla'mızdan niyaz ve temenni ediyorum. Bu hafta sizlere bir okuyucumuzun sorusu vesilesiyle, ülkemizde başlamakta olan kış aylarında ayaklarımızın daha uzun süreli kalın, sıkı, kapalı ayakkabılar içinde bulunması sebebiyle oldukça sık rastlanan, son derece sıkıcı ve bezdirici, alacağımız basit tedbirlerle de hem üstesinden kolayca gelebileceğimiz, hem de başkalarına bulaşmasını önleyeceğimiz bir hastalık olan ayak, özellikle de ayak parmak arası mantarından bahsetmek istiyorum. Mantarlar, bitkiler aleminin en küçük canlıları olup en iyi karanlık, nemli ve ılık, oksijenli ortamlarda ve bakterilerden farklı olarak asidik ortamlarda (pH 5,5) ürerler. Üreme yeteneğindeki mantar hücresine spor adı verilir. Mantar sporları; sıcak, nemli ve havasız ortamlarda çoğunlukla ayak parmaklarının aralarına yerleşip çoğalır. Nemli, ıslak yerlerde çıplak ayakla dolaşıldığı zaman ayak mantarı kapma ihtimali ve tehlikesi son derece yüksektir. Bu sebeple yüzme havuzları, sauna, hamam veya spor salonlarında özellikle terlik giymeye dikkat edilmeli, aksi takdirde her an ayak mantarı hastası olabiliriz. Hastalığa sebep olan mantarlar saça, tırnaklara ve derinin dış yüzeyine yüksek oranda sirayet etme kabiliyetine sahiptirler. Mantarların sebep olduğu enfeksiyonlara mikoz adı verilir. Ayak, el ve vücudun dış yüzeyinde yaygın olarak görülenler yüzeysel mikozlar olup dermatomikozlar olarak da adlandırılır. Dermatomikozlar genellikle, mantarlarla bulaşmış cansız maddeler ve enfeksiyon kapmış hayvan ve insanlarla direkt temasla bulaşır. Zarar görmemiş deri, enfeksiyonlara karşı oldukça etkilidir. Ancak herhangi bir şekilde zarar görmüş deri dermatofit mantarların enfeksiyon başlatmasına zemin hazırlar. Bununla birlikte zarar görmemiş deri de dermatofitler tarafından enfekte edilebilir. Tedavisi kendiliğinden geçmez! 'Tinea Pedis' denen ayak mantarı, oldukça yaygın görülen ve ayak parmak aralarında pul pul oluşan bir mantar hastalığıdır. Bu hastalık atlet ayağı olarak adlandırılır. Birçok erkekte hayat boyu en az bir kere gelişir. İnatçı ve tatlı kaşıntıyla kendini gösteren ayak mantarı daha çok ve genellikle genç ve erişkin erkeklerde görülen ve çok sık rastlanan bir deri hastalığıdır. Ayaklarda görülen en tehlikeli ve en çok rastlanılan mantar enfeksiyonu tipidir. Atlet ayağı da denir. Ayakta taban ile ince derinin birleşme yerinde başlar. Ayak parmakları na da sıçrar. Erkek ve kadınlarda eşit sıklıktadır. Parmak aralarında kaşıntılı, içi su dolu minik kesecikler oluşur. Kesecik patlayınca dışarı sızan sıvı ile ciltte yumuşama, buruşma, deride soyulma ve çatlaklar gelişir. Bakteriyel enfeksiyonun eklenmesiyle bölge lenf damarı ve bezleri de iltihaplanabilir. (Lenfanjit, Lenfadenit) Kronik enfeksiyonlarda da tırnaklar tutulur. Bu duruma onikomikoz ya da tinea unguium (tırnak mantarı) denir. Tırnağın uç kısımlarında şekil bozuklukları başlar. Tırnaklar sararır, kalınlaşır ve kırılır. Üstü çizik bir görünüm alır. El parmaklarının dermatofit enfeksiyonu olan tinea manus (tırnak mantarı türü) daha nadir görülür. Ayaktaki mantar enfeksiyonu tedavi edilebilir, fakat kolaylıkla tekrar edebilir. Ayakta mantar enfeksiyonuna sebep olan amil, insan derisinde özellikle ayakta kolaylıkla çoğalır. Mantar özellikle karanlık, nemli ve ılık ortamlarda kolaylıkla ürer. Ayakkabıların içindeki ortam ayaklardaki mantarın üremesi için çok uygundur. Çorap ve ayakkabılar içindeki ayaklarda, özellikle de uzun süreli olduğunda terleme durumuna son derece sık rastlanır. Böyle uzun süreli olarak kapalı ve nemli ortamlarda mantarlar daha sık bulunurlar. Mantarlar (fungi) genellikle vücudun nemli kalan kısımlarında çoğalarak kaşıntıya ve kokulara sebep olur. Özellikle kapalı ayakkabı ve bot giyen kimselerde, sporcularda ve askerlerde ayak mantarı çok sık görülür. Derinin zarar görmesindeki faktörler > Deriyi enfekte eden mantar türünün miktarı (sayısı), > Derinin sıcaklığı, > Ter bezlerinden salgılanan sıvının (terin) kimyasal bileşimi > Genetik faktörler (bazı insanlar diğer insanlara göre daha kolay enfekte olma eğilimine sahiptirler) > En önemlisi terlemeye bağlı nemdir. Bundan dolayı atletlerin nemli ayakları, dermatofitler tarafından kolayca enfekte edilebilir. Mantar enfeksiyonunun sebepleri Ayaktaki mantar enfeksiyonu çıplak ayakla durulan yerlerde kolaylıkla bulaşır. Bununla beraber ayakta mantar enfeksiyonu gelişmesine sebep olan kesin faktörler tam olarak bilinmemektedir. > Islak ayaklar, > Ayakların terli kalması > Ayakların yetersiz havalanması > Sıkı, dar ve hava almayan ayakkabılar, > 1 günden fazla giyilen çoraplar, > Yüzme, banyo alma ve egzersiz sonrasında ayakların kurulanmaması ayakta mantar enfeksiyonunun gelişmesine zemin hazırlar. Derideki görüntüsü herkeste aynı değil > Ayak parmakları arasında özellikle son iki ayak parmağı arasında pişik, kaşıntı ve yanma, soyulma, kabuklanma ve pullanma, kepeklenme ve çatlamalar, kötü kokular, kanlı yaralar, iltihaplanmalar > Ayak tabanında ve yanlarında kızarıklık, pullanma ve hatta kuruluk, kepeklenme ve su toplayan yaralar > Bir süre sonra aynı bölgedeki deride pul pul görüntü ve acı veren çatlaklar > Deride kalınlaşma, deri üzerinde minik su kabarcıkları > Tedavi edilmediğinde ayak tırnaklarına da bulaşarak tırnakta renk ve şekil değişikliği, tırnakta kepeklenme, kalınlaşma ve tırnağın bir kısmının ortadan kalkması... Tedavi için ne yapmak gerekir? İlaçlarınızı en az 6 ay kullanın! Ayaktaki tırnak mantar enfeksiyonunun tedavisi güçtür ve antifungal tabletlerin en az 6 ay kullanılması gerekebilir. Ayak mantarları, kişinin hayatını olumsuz şekilde etkileyebilen en önemli ayak hastalıklarına ve rahatsızlıklarına sebep olabildiğinden ayak mantarı tedavisi oldukça önemlidir. Aslında tedavisi kolaydır ama birçok kişi 2-3 hafta içinde şikayetleri kısmen azalıp geçince tedaviyi bıraktığından bu sebeple çok inatçı ve dirençli bir hastalık olduğu için kolay kolay geçmez, asla kendiliğinden kaybolmaz. Hiçbir şey yapılmadan ihmal edilip çok uzun süre geçirilirse, mantar ayaklardan başta ayak tırnakları olmak üzere diğer bölgelere de sıçrayabilir. Bu sebeple doktorun vereceği krem ve sprey şeklinde ilaçlar hemen tatbik edilmelidir. Mantar teşhisi konulduğunda tedaviye hemen başlanılmalıdır. Basit vakalarda antifungal içeren kremler etkilidir ve yanma kaşıntı gibi bulguları hızla giderirler. İki ya da üç hafta süresince hasta bölgeye, temiz ve kuru cilde uygulanmalıdır. Şiddetli hastalarda eğer enfeksiyon krem tedavilerine dirençli ise antifungal tabletler kullanılabilir. Ayaktaki tırnak mantar enfeksiyonunun tedavisi güçtür ve antifungal tabletlerin en az 6 ay kullanılması gerekebilir. Tedavinin düzgün ve yeterli süre uygulanması gerekir. Deride herhangi bir bulgu olmadığı halde mantar deride halen yaşayabildiğinden, tedavinin erken kesilmesi nükslere yol açabilir. Ayak mantarı kolay tedavi edilse de, aslında inatçı bir hastalık olup tekrarladığından devamlılık çok önemlidir. Cildin görüntüsü düzelse de mantar hastalığı aktif olarak kalabilir ve tedavi kesildikten bir süre sonra tekrar ortaya çıkabilir. Bu sebeple hekimin tavsiye edeceği müddet boyunca ilaçlar kullanılmalıdır. Tedavi edilmeyen mantar enfeksiyonunda ayakta su kabarcıkları ve çatlamalar meydana gelir ve tali olarak bakteriyel enfeksiyonlar gelişebilir. KORUNMANIN YOLLARI Her gün sabunlu su ile yıkayın > Ayak ve parmak araları zaman zaman incelenerek, cildi kontrol edilmeli, aile fertlerinden birinde ayak mantarı varsa diğer bireyler için de çok yüksek oranda tehlike olup evde terlikle veya çorapla gezilmelidir. > Mantar çok çabuk ve kolay bulaşıcı olduğundan, bu hastalığı taşıyanların banyo sonrası ayaklarını iyi kurulamaları gerekir. > Çoraplar ve ayakkabılar her gün değiştirilmeli! Aynı çoraplar birkaç gün üst üste giyilmemeli. Her gün aynı ayakkabıyı giymek de hastalığa davetiye çıkartır. > Yüzme havuzları ve benzeri yerlerde terlik giymeye itina gösterilmeli. > Ayaklar her gün sabunla yıkanmalı ve iyice özellikle parmak araları kurulanmalı. > Özellikle sıkı ayakkabılar giymekten kaçınılmalı. > Teri emecek tarzda pamuklu çoraplar giyilmeli ve çoraplar her gün, gerekirse daha sık değiştirilmeli. > Antifungal içeren sprey ayak üzeri ve tırnak aralarına sıkılmalı, ayakkabıların içine ise talk pudra dökülmeli.