"Yâ Resûlallah, bu zat ne hayır yapardı?"

 

Ebü'n-Nadr Saîd bin Ebî Arûbe hazretleri hadisleri ilk defa konularına göre tasnif eden hadis âlimidir. 76 (m. 695)’de Basra'da doğdu. Hasan-ı Basrî, İbn-i Sîrîn gibi Tabiîn'in büyüklerinden fıkıh, tefsir ve hadis öğrendi. Basra'da devrin fıkıhta önde gelen âlimi, hadiste en büyük hafızı sayılan İbn-i Ebû Arûbe 150'de (m. 767) vefat etti. Şöyle nakleder:

Bir kavim, İslâmda birbirine yardım eder, dîni, îmanı, helâli, haramı birbirlerine öğretirlerse, Allahü teâlâ onlara rahmet eder. Kıyamet günü onların amelinden deve yaratır da, onun üzerine binerler. Öylece haşr olunurlar. Bu kimseler âhıret ticâretinde fayda görüp, kâr edenlerdir. Bu takdîrde Allahü teâlâdan korkanlar, Allahü teâlânın dînini yayanlar, binicilerdir. Bunun için, Allahü teâlâ Meryem sûresinin seksenbeşinci âyetinde meâlen, (Allahü teâlâdan korkanlar, o gün, Rablerinin nîmetlerine müşterek olarak giderler) buyurdu.

Peygamberimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) bir gün Eshâbına buyurdular ki: (Benî İsrâil'de bir kişi vardı. Çok hayır yapardı. Hattâ, o zat sizin içinizde haşrolunacaktır). Eshâb-ı kirâm dediler ki: (Yâ Resûlallah! Bu zat ne hayır yapardı?) Resûlullah buyurdu ki: (Ona babasından çok mal kalmıştı. Bununla, bir bostan satın alıp, onu fakirlere vakfetti. Rabbim huzuruna vardığım zaman, bu, benim bostanım olur dedi. Yine birçok altın ayırıp, onu fakir ve zayıf kimselere verdi. Bununla da, cenâb-ı Hakk'tan câriye ve köle satın alırım, dedi. Yine birçok köle âzâd etti. Bunlar dahi, Allahü teâlânın huzurunda benim hizmetçilerim olur, dedi. Bir gün de, bir âmâya rast geldi. Gördü ki, bâzen yürür, bâzen düşer. Ona bir binecek hayvan satın alıp, bu da, Allahü teâlânın huzurunda benim binecek hayvanımdır dedi.) Peygamber efendimiz bunu haber verdikten sonra da, (Nefsim, kudreti elinde olan Allahü teâlâya yemin ederim ki, bu hayvanın, onun için eyerlenmiş ve gem vurulmuş hazır olduğunu görüyorum. Bu zat, ona biner de mahşere öylece gelir) buyurdu.

(Sırât-ı müstekîm üzre gidenle, gözleri âmâ olup yüzüstüne gittiği yolu bilmeyen müsâvi midir) meâlindeki Mülk sûresi yirmiikinci âyet-i kerimesinin tefsîrinde buyuruldu ki: Allahü teâlâ, kıyâmet günü için müminlerin haşr olunması ile, kâfirlerin haşrine, bu âyet-i kerimeyi misâl kıldı.