Tanpınar’ın gözünden Ahmet Haşim

Hüzün ve şairler ayrılmaz. Ve de yalnızlık. Şairler mahzun ve de yalnız olur.

Tanpınar‘ı herkes romancı bilir. Belki en önemli özelliğidir romancılığı ama çok yazmamışsa da, bence şiirleri de ziyadesiyle güzeldir.

Sade, çağrışımlı ve biraz hüzünlü şiirleri, onun yalnızlığının melankolisini de terennüm eder.

Fethi Naci birçok romancıyı yerden yere vururken Tanpınar’ı nadir büyük romancılarımızdan sayar. Çünkü Naci’ye göre; “iyi romanın en önemli özelliği tekrar okuma isteği vermesidir ve bu Tanpınar’ın romanlarında mevcuttur.”

Hüzünlü ve de yalnız Tanpınar, yalnızlık ve hüznünü uzak, derin ve sessiz akan bir nehir gibi içte yaşayan Yahya Kemal’in şakirtlerinden biridir. Yahya Kemal’le çok derin ilişki ve emekleri vardır. Tanpınar’ın toplanmış yazılarından oluşan "Edebiyatımız Üzerine Makaleler" kitabında bir başka “hüzünlü ve yalnız şair Ahmet Haşim”i anlattığı makalelerini okuyunca bu yazıyı yazmamazlık edemedim.

Bir insan bu kadar mı güzel anlatılır? Bir dil, üslup bu kadar mı güzel olur?

Elimden gelse, o makaleleri, Ahmet Haşim’in şiirinin yer aldığı ders kitaplarına alırdım. Çünkü öğrencilerin şiirini okudukları zatın (Ahmet Haşim’in) ne kadar güzel bir insan olduğunu ve ağır hüznünü yalnızlık deryasında ne kadar güzel ve de asilâne taşıdığını bilmeye hakları var.

Haşim bize "pek yakışıklı olmayan, yüzünde çiçek hastalığının izleri kalmış münzevi bir zat" diye anlatıldı. Hiç evlenmemiş, sevdiği kadınla ölmeden önce nikâh kıymış bir zat… Ama Tanpınar’ın makalesinden Haşim’in hiç de öyle olmadığını anlıyoruz.

İlki, Haşim çok zekiymiş. Zeki olmayan zaten o şiirlerle o makaleleri yazamazdı. Haşim yakışıklıymış da… -Tanpınar’ın makalelerini okusanız bunda hiç şüpheniz kalmaz -

Ayrıca Haşim çok güzel konuşurmuş. Sohbeti ender bulunabilecek insanlardanmış.

Çok da misafirpervermiş. Hayattan, hastalıklarından hiç şikâyet etmezmiş. Doktorları bile onu ziyadesiyle severmiş. Elbette makalelerin muhtevasını tamamen aktaramam.

Ama “hüzünlü ve de yalnız şair Tanpınar'ın, "Edebiyatımız Üzerine Makaleler" kitabında Ahmet Haşim'in anlattığı birkaç makalenin okunmasını ısrarla tavsiye ederim...

 

 

 

 

 

Acı çeker insanoğlu, katlanır

Zalimlere uşak olur, kınanır.

Sevse bile mutlu olmaz, usanır

Şu dünyada ne zulüm var arkadaş!

 

Birbirine düşman oluyor hür ya!

Aşk dediğin sadece bir boş hülya

Böyle gider artık değişmez dünya

Ne bir ümit ne çözüm var arkadaş.

 

Dilek tutsak gerçek olamaz her an

Niyet etsek hey bekleriz çok zaman

Hayal kursak hemen yıkılır yaman

Bahtımızda bir çöküm var arkadaş!

 

Hayat bana gülse zaten şaşardım.

Hep yakardı, dar gelirdi, koşardım.

Sonda yıktı; kalkmasını başardım

Gel bak bende ne hüküm var arkadaş!

 

Yolcu olma kötülerin yolunda.

Hiç gözükme haksızlığın kolunda

Unutma ki, hayatının sonunda

Kaçınılmaz bir ölüm var arkadaş  

 

 

 

 

NEZAKETSİZLİK: Nezaketsizliğin iki sebebi vardır. Birincisi; tecrübesizliktir. Kime, neyin, nasıl söyleneceğini bilmeyen insanlar, çoğu zaman nazik olamazlar. Sağlıklı bir eğitim ve medya yoluyla, insanlarda iletişim ve nezaket bilinci geliştirmekle insanlar tecrübe kazanırlar. Sosyal ilişkilerde, örnek şahsiyetlerin davranış ve sözlerine dikkat çekmek, bu tecrübe ve duyarlılığı kazandırmaya yardımcı olabilir.

İkinci sebebi gururdur. Her diyalogda, kendisini “buyurma”, karşısındakini ise “arz etme” makamında gören bir kişideki gariplik hemen sezilir. İnsanın içi kibirle doluyken, mütevazı olmak istese de bunu başaramaz. Nezaket, bireyler ve toplum tarafından kabul edilen zarif davranışlardır. Nezaket kuralı yerine getirilirken içten yapılmalı, samimi olmalı ve abartılı olmamalıdır.” [İnsan ilişkileri-Ders notu/Öğr. Gör. Hayrettin Telli]